Zgodnie z art. 17 ust. 15 Dyrektywy Budynkowej[1], "od dnia 1 stycznia 2025 r. państwa członkowskie nie udzielają żadnych zachęt finansowych do instalacji indywidualnych kotłów zasilanych paliwami kopalnymi, z wyjątkiem kotłów wybranych do inwestycji przed 2025 r., zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2021/241, art. 7 ust. 1 lit. h) pkt (i) tiret trzecie rozporządzenia (UE) 2021/1058 oraz art. 73 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady(UE) 2021/2115".
Powyższy przepis wskazuje, że od 2025 roku co do zasady niemożliwe będzie finansowanie indywidualnego ogrzewania gazowego, które cały czas jest najczęściej wybierane przez Beneficjentów programów dotacyjnych zarówno miejskich programów dotacyjnych jak również krajowych (Czyste Powietrze).
W artykule 35 ust. 1 ww. Dyrektywy dotyczącym jej transpozycji znalazło się postanowienie, że "Państwa członkowskie wprowadzą w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania art. 17 ust. 15 do dnia 1 stycznia 2025 r." W tym miejscu warto jednak wspomnieć, że w motywie (14) Dyrektywy wskazano jednocześnie, że „nadal powinna istnieć możliwość udzielania zachęt finansowych w przypadku instalacji hybrydowych systemów ogrzewania o znacznym udziale energii ze źródeł odnawialnych, takich jak połączenie kotła z energią słoneczną termiczną lub pompą ciepła”.
W związku z powyższym powstaje pytanie, czy wobec wejścia w życie Dyrektywy planowane są zmiany legislacyjne pozwalające na zmianę obowiązujących w gminach uchwał dotacyjnych dotyczących dotowania obecnie zmiany sposobu ogrzewania np. z węglowego na gazowe. W przypadku części miast Unii Metropolii Polskich programy dotacyjne finansowane są z budżetu miast, a ich realizacja zaplanowana jest w dalszym horyzoncie czasowym, np. do roku 2027. Nadal przeważająca większość, tj. ok. 90% tegorocznych wniosków dotyczy ogrzewania gazowego. Podobnie w tym zakresie wygląda realizacja programu krajowego „Czyste Powietrze” w miastach UMP.
Z informacji uzyskanych przez stronę samorządową podczas prac Zespołu Energii, Klimatu i Środowiska KWRiST wynika, że Ministerstwo Rozwoju i Technologii dostrzegło ten problem. 26 czerwca resort zwrócił się do unijnej Komisarz ds. Energii Kadri Simson z prośbą o interpretację wyjątków przewidzianych w Dyrektywie oraz o wyjaśnienie zakresu zastosowania nowych przepisów unijnych, gdy środki na dofinansowanie nie pochodzą w pełni ze źródeł unijnych. Resort zwrócił się także z pytaniem, czy poszczególne kraje członkowskie z uwagi na specyfikę warunków krajowych mogą uzyskać odstępstwa w omawianym zakresie Dyrektywy.
W kontekście omawiania wyzwań związanych z indywidualnymi jednostkami grzewczymi warto zwrócić także uwagę na kolejne wyzwania wynikające z planowanego w 2027 roku wejścia w życie systemu ETS2, w którym odbiorcy indywidualni będą obciążeni opłatą za emisję m.in. z domowych jednostek wytwórczych ciepła. Oznacza to, że użytkownicy domowych kotłów gazowych i węglowych do kosztów tego źródła ciepła będą musieli wliczyć także koszty emisji CO2.
[1] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1275 z dnia 24 kwietnia 2024 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (wersja przekształcona) (Dz. U. UE. L. z 2024 r. poz. 1275).