Czy miastom uda się osiągnąć wymagane wskaźniki odzysku i recyklingu? - sonda UMP

Gminy stają przed koniecznością osiągania coraz wyższych poziomów przygotowania odpadów komunalnych do ponownego użycia i recyklingu. W ubiegłym roku stosunek odpadów selektywnie zebranych (bez odpadów budowlano-remontowych) do całego strumienia zebranych odpadów powinien stanowić 40 proc. Już dziś wiadomo, po prześledzeniu uzyskiwanych do tej pory wskaźników recyklingu, że osiągnięcie wymaganego przez UE poziomu 50% w 2020 roku, jest możliwe, choć niełatwe. Miasta zdają sobie sprawę z czekających je wyzwań, doskonalą swoje systemy gospodarki odpadami, prowadzą edukację mieszkańców. Uważają jednak, że osiąganie wymaganych wskaźników poziomu recyklingu, liczonych wg. nowych zasad, może przekraczać ich możliwości. Wymaga bowiem nie tylko starań samorządów, ale przygotowania kraju pod względem infrastrukturalnym, wybudowania instalacji prowadzących recykling odpadów surowcowych oraz bioodpadów. Stąd nie brakuje głosów, że konieczne jest utrzymanie do 2024 roku dotychczasowej metodologii obliczania, jak również upowszechnianie technologii umożliwiających faktyczne osiąganie wyższych poziomów recyklingu. Nie bez wpływu na osiągane wskaźniki ma postępująca pandemia i związany z nią brak selektywnej zbiórki w miejscach kwarantanny.

O osiągniętych w 2019 r. i prognozowanych w 2020 r. poziomach recyklingu i odzysku mówią w błyskawicznej sondzie przedstawiciele 7 miast UMP, pracujący w biurach/wydziałach odpowiedzialnych za gospodarkę odpadami komunalnymi.

Janusz Bobik, Departament Gospodarki Komunalne, Urząd Miejski w Białymstoku:

Nie mamy jeszcze dokonanej pełnej analizy – ciągle napływają korekty sprawozdań. Nie mniej jednak, w oparciu o posiadane dane szacujemy, że poziomy recyklingu i odzysku odpadów za 2019 r. zostaną osiągnięte i będą wynosiły:

52,53% - poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła,

73,41% - poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych,

2,764% - poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania.

Zakładamy, że dzięki umożliwieniu obliczania poziomu recyklingu i odzysku za 2020 r. dotychczasową metodą odnoszącą się do 4 frakcji odpadów, a nie wszystkich wytworzonych, poziomy za 2020 r. zbliżone będą do tych z roku ubiegłego.

Klaudia Subutkiewicz, p.o. Dyrektora Biura Zarządzania Gospodarką Odpadami Komunalnymi, Urząd Miasta Bydgoszczy:

W związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 Rząd zmienił terminy ostatecznego sprawozdawania informacji o osiągniętych wskaźnikach recyklingu przez firmy zajmujące się odbiorem i zagospodarowaniem odpadów. Dlatego Miasto Bydgoszcz nie posiada jeszcze pełnych danych o ilości zebranych odpadów za rok 2019. Jednakże, jak wynika z  danych, które są już nam znane, nie ma zagrożenia dla osiągnięcia wskaźnika za 2019, który wyniesie ok. 42% (przy wymaganych 40%).

Aktualnie, na podstawie danych dotyczących ilości zebranych i zagospodarowanych odpadów przez firmy odbierające odpady komunalne w ramach umowy na transport i odbiór odpadów z terenu miasta, za okres od stycznia do września 2020 roku, można powiedzieć, że stosunek odpadów selektywnie zebranych (bez odpadów budowlano-remontowych) do całego strumienia zebranych odpadów utrzymuje się na poziomie ok. 46%.

Osiągnięcie poziomu recyklingu i odzysku w 2020 r., do wymaganego ustawowo poziomu, wydaje się możliwe do zrealizowania ze względu na coraz lepszą jakość prowadzonej selektywnej zbiórki odpadów przez mieszkańców. Jednakże wpływ na ostateczny poziom recyklingu może mieć druga fala pandemii, w której wszystkie odpady pochodzące z kwarantanny są odbierane jako odpady zmieszane, nie ma zatem selektywnej zbiórki odpadów u źródła.

            Aneta Dorosz, MPO w Krakowie:

Dzisiaj znamy jedynie poziomy osiągniętych poziomów recyklingu przez MPO -Kraków. Będzie to odpowiednio:  42,3 % w 2019 i 43,9 % w roku 2020. Jednak ostateczne wskaźniki poznamy dopiero w listopadzie, kiedy spłynie  sprawozdawczość z punktów skupu oraz od innych podmiotów zbierających odpady.

W 2020, w związku z trwającą pandemią, w ograniczonym zakresie działają punkty skupu, zatem osiągnięcie poziomu 50% może być trudne, ale wciąż realne.

Marta Smal-Chudzik, Dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska, Urząd Miasta Lublina:

Obecnie weryfikujemy dane zawarte w sprawozdaniach podmiotów odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, prowadzących punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz zbierających odpady komunalne. W Lublinie, w 2019 roku wymagany poziom recyklingu ma wynieść 40 %. Trudno nam jednak dzisiaj określić, jaki poziom recyklingu uda się osiągnąć w 2020 roku.

Janusz Pastwiński, Kierownik Oddziału Gospodarki Odpadami, Wydział Gospodarki Komunalnej, Urząd Miasta Łodzi:

W Łodzi poziom recyklingu odpadów surowcowych za 2019 r. wyniesie ok. 30%. Wysokość wyliczonej kary to ok. 1,7 mln zł. Spadek poziomu recyklingu w stosunku do roku 2018 spowodowany został zmniejszeniem ilości odpadów pochodzących z punktów skupu (ok. 4%) oraz GUS-owskim wzrostem wskaźnika masy wytworzonych odpadów na mieszkańca w województwie łódzkim z 285 kg na 319 (ok. 2%).

Nie obliczaliśmy jeszcze prognozowanego poziomu recyklingu za 2020 r., ale wiemy, że najważniejszym czynnikiem mającym wpływ na ostateczny wynik dla Łodzi będą odpady bio. Z tego powodu nowy sposób wyliczania poziomu może być korzystny dla naszego miasta.

Marcin Miąsik, Kierownik Oddziału Gospodarowania Odpadami Komunalnymi, Urząd Miasta Rzeszowa:

W 2018 i w 2019 odnotowaliśmy znaczny wzrost osiągniętego poziomu recyklingu dla 4 frakcji odpadów komunalnych. Wyniósł on 58,81 %. Wzrost wynika z uwzględnienia w obliczeniach danych z punktów skupu surowców wtórnych. Pozwala to mieć nadzieję, że miasto osiągnie w 2020 roku wymagany poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wymaganej wysokości co najmniej 50%.

Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku odpadów budowlanych i rozbiórkowych stanowiących odpady komunalne. W latach 2017-2019 wskaźniki te kształtowały się na podobnym poziomie (nieznaczny spadek nastąpił w roku 2018). Zakładając, że miasto zbierze w 2020 r. podobne ilości odpadów budowlanych i rozbiórkowych jak rok wcześniej, wówczas osiągnięcie  wymaganego co najmniej 70 % poziomu recyklingu może być trudne.

Katarzyna Kwiatkowska, Naczelnik  Wydziału Zarządzania Systemem Gospodarki Odpadami Komunalnymi w Biurze Gospodarki Odpadami, Urząd m.st. Warszawy:

W dalszym ciągu trwają prace związane z weryfikacją sprawozdań złożonych za pośrednictwem BDO (tylko około 20 % z tych sprawozdań jest poprawnych, pozostałe wymagają korekt). Na podstawie tych danych wstępnie obliczono osiągnięty w 2019 r. poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła, który wyniósł 42%. Do wyliczenia ww. poziomu zastosowano dotychczasowy wzór (określony w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. poz. 645). Według wzoru z rozporządzenia, na wysokość poziomu wpływa kilka czynników, w tym m.in. wskaźnik łącznego udziału wybranych frakcji odpadów papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła (Um_pmts) w składzie morfologicznym odpadów komunalnych oraz wskaźnik masy wytworzonych odpadów komunalnych przez jednego mieszkańca na terenie województwa mazowieckiego, a także liczba mieszkańców.

Prognozując wysokość poziomu na rok 2020 r. przyjęto sposób wyliczenia ww. poziomu z lat ubiegłych, tj. na podstawie wspomnianego rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. Jednocześnie przyjęto następujące założenia:

1. wzrost ilości odpadów przekazanych do recyklingu i przygotowania do użycia o 15 % w stosunku do roku 2019 r.
2. wzrost liczby mieszkańców zameldowanych na pobyt stały i czasowy o 1 % w stosunku do roku 2019 r.
3. spadek masy wytworzonych odpadów komunalnych przez jednego mieszkańca na terenie województwa mazowieckiego o 1 % w stosunku do roku 2019 r.

Zgodnie z tymi założeniami, prognozowany poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia wyniósłby ponad 48 %. Oznacza to, że Warszawa może nie osiągnąć wymaganego w 2020 r. poziomu dla frakcji odpadów papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła, przy utrzymaniu dotychczasowego sposobu jego wyliczania.

Dodatkowo przeprowadziliśmy symulację obliczenia wysokości poziomu recyklingu według nowych założeń, zgodnie z którymi poziom przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych wyrażony w % stanowi iloraz łącznej masy odpadów komunalnych poddanych przygotowaniu do ponownego użycia i recyklingowi w stosunku do łącznej masy wytworzonych odpadów komunalnych. Wówczas poziom wyniósłby niespełna 25 %.