Administracja

Finanse samorządowe pozytywnie, ale prace nad ROP w ogniu krytyki

30 sierpnia 2024

Finanse samorządowe i nowy system kaucyjny stały się głównymi tematami obrad Rady Unii Metropolii Polskich. Po trudnych negocjacjach z Ministerstwem Finansów, samorządowcy pozytywnie zaopiniowali projekt ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Jak zaznaczył Rafał Trzaskowski, Prezydent m.st. Warszawy i przewodniczący Rady UMP, projekt stanowi krok w dobrym kierunku. Znacznie większe emocje wzbudza natomiast ustawa o systemie kaucyjnym oraz kierunek prac nad projektem ustawy o Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP).

Prezydenci miast zrzeszonych w UMP podkreślali, że długie i trudne negocjacje z Ministerstwem Finansów w tym temacie zakończyły się dobrze, ale mają nadzieję, którą też wyraziły organizacje samorządowe w swoim stanowisku z dnia 21.08.2024 r., że dojdzie do zweryfikowania działania ustawy w niedługim czasie. Ustawa gwarantuje stabilność finansową samorządów, co jest niezbędne do świadczenia wysokiej jakości usług publicznych oraz realizacji projektów prorozwojowych.

- Przyjmujemy za dobrą monetę, że jest otwartość na to, żeby rozmawiać na temat tych rozwiązań. – podkreślała Aleksandra Dulkiewicz, Prezydent Gdańska i Członek Zarządu Unii Metropolii Polskich.

- Bardzo cieszę się z tego porozumienia. Oczywiście nie jest ono doskonałe, ale co najważniejsze uniezależnia samorządy od decyzji podatkowych rządu. Zmienia filozofię finansowania samorządów, co dla nas jest niesłychanie istotne – tłumaczył Rafał Trzaskowski, Prezydent Warszawy i Przewodniczący Rady UMP. – Ważne jest to, że znalazło się 10 mld złotych na ten rok, który jest trudny, bo przecież cały czas pracujemy w systemie, który był za rządów PiS-u.

Negocjacje do samego końca

Przypomnijmy, że 21 sierpnia podczas posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego odbyły się ostatecznie rozmowy dotyczące projektu ustawy o dochodach JST, które prowadzili m.in. minister finansów Andrzej Domański, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Szymański, prezydent Lublina Krzysztof Żuk, prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski oraz sekretarz strony samorządowej KWRiST, Marek Wójcik. Zakończyły się uzgodnieniem projektu, który strona samorządowa zaopiniowała pozytywnie.

- Mam osobistą satysfakcję, bo 25 lutego udzieliłem wywiadu dla „Rzeczpospolitej” i mówiłem w nim o 10 miliardach złotych na ten rok, by samorządy przetrwały – mówił podczas dzisiejszej konferencji prasowej w Gdańsku Tadeusz Truskolaski, Prezydent Białegostoku i Prezes Zarządu Unii Metropolii Polskich. – I okazało się, że te 10 miliardów się znalazło, choć oczywiście negocjacje były trudne. Chciałbym serdecznie podziękować, zaczynając od Pana Prezydenta Warszawy Rafała Trzaskowskiego, który umiejętnie prowadził negocjacje w ramach Unii Metropolii Polskich, również koleżankom i kolegom, że po wielu burzliwych dyskusjach poparli ustawę, ale jednocześnie chciałbym podziękować za otwartość Ministerstwa Finansów, a szczególnie Pana Ministra Andrzeja Domańskiego.

System kaucyjny na „nie”

Pomimo licznych postulatów samorządowców i propozycji zmian co do systemu kaucyjnego w Polsce zostanie on wprowadzony. Podczas dzisiejszej Rady UMP przyjęto jednogłośnie stanowisko w sprawie systemu kaucyjnego oraz Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP), która zdaniem samorządowców powinna być z systemem nierozłączna.

- Nasze uwagi, nasze sugestie, ale przede wszystkim dialog z nami nie jest w tym temacie prowadzony – mówiła Hanna Zdanowska, Prezydent Łodzi i Członek Rady UMP. – Dlatego wnosimy o to, by spotkać się z nami i procedować ten bardzo ważny dokument. Przecież na koniec każdy z nas, każdy z mieszkańców, zapłaci opłatę, ale to właśnie od odpowiedniego ułożenia tego systemu zależy jak owa opłata będzie wyglądała.

W przyjętym przez prezydentów miast stanowisku czytamy m.in. „To na samorządy gminne zostały ustawowo przeniesione ciążące na państwie polskim obowiązki wynikające z dyrektyw unijnych, w tym dotyczące uzyskania wymaganych poziomu recyklingu odpadów. Dlatego wyłącznie efektywne oraz kompatybilne z gminnymi systemami model ROP wypełni wymagania unijne.”

- Od wielu lat postulujemy, aby system kaucyjny nie był tym dokumentem, który jest pierwotnie wprowadzany do porządku prawnego, a powinna nim być Rozszerzona Odpowiedzialność Producenta. – tłumaczyła Olga Goitowska, Dyrektor Wydziału Gospodarki Komunalnej Urzędu Miejskiego w Gdańsku i przewodnicząca Zespołu ds. Gospodarowania Odpadami Unii Metropolii Polskich. – Mówimy o tym systemie, który powinien w końcu przenieść odpowiedzialność na tych, którzy zanieczyszczają nasze środowisko, czyli wprowadzających – producentów produktów w opakowaniach. Na chwilę obecną to mieszkańcy, my, ponosimy w opłatach śmieciowych, które wnosimy do gmin, koszt za utrzymanie systemu.

Według stanowiska „tylko kompletny i spójny system ROP określający role i wymagania dla poszczególnych grup interesariuszy systemu i zapewniający im odpowiednie miejsce w systemie - nie dyskryminując żadnego z nich - pozwoli na osiągnięcie celu prawno-ekonomicznego i środowiskowego oraz społecznego.”

Foto: UM Gdańsk

Poniżej przyjęte stanowisko ws. ROP