O podwyżkach w służbie zdrowia, cmentarzach i przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie

Posiedzenie Zespołu, które odbyło się 13 września 2022 r., rozpoczęło przedstawienie przez Ministerstwo Zdrowia, Narodowy Fundusz Zdrowia oraz Agencję Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji informacji na temat stanu prac nad rozwiązaniami dotyczącymi rozwiązania problemu niedoszacowania środków dla szpitali na realizację podwyżek płac w podmiotach leczniczych.

Wsparcie dla niektórych i na 9 miesięcy

Przypomnijmy. Wprowadzone ustawą z dnia 26 maja 2022 r. o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw, i obowiązujące od 1 lipca 2022 r. podwyżki w służbie zdrowia miały zostać sfinansowane poprzez zmianę wyceny kontraktów. Jednocześnie dodatkowe środki, jakie były szpitalom przekazywane na wynagrodzenia zostały zlikwidowane. W efekcie całej tej operacji okazało się, że wiele z samorządowych szpitali – po otrzymaniu aneksów do kontraktów z NFZ – nie jest w stanie tych podwyżek sfinansować.

Problem ten dotyczy np. 134 szpitali powiatowych (według danych zebranych przez Związek Powiatów Polskich na dzień 19 sierpnia 2022 r.).

O dramatycznej sytuacji szpitali samorządy i dyrektorzy tych placówek alarmowali od wielu tygodni. Ostatecznie na wrześniowym posiedzeniu Zespołu ds. zdrowia KWRiST Ministerstwo Zdrowia wspólnie z Narodowym Funduszem Zdrowia oraz Agencja Oceny technologii Medycznych i Taryfikacji przedstawiły propozycję rozwiązania. Jest nim po pierwsze zmiana wyceny świadczeń zdrowotnych SOR (szpitalny oddział ratunkowy), NŚOZ (nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej) oraz interny, a po drugie tzw. dodatek 16%. O tyle bowiem powinny według AOTMiT wzrosnąć szpitalne kontrakty, aby sfinansować podwyżkę z 1 lipca br.

Jak wynika z przedstawionej informacji dodatek ten nie trafi jednak do wszystkich, a tylko do grupy 576 podmiotów, które mają z NFZ podpisane tzw. umowy PSZ [umowy podstawowego zabezpieczenia szpitalnego świadczeń opieki zdrowotnej – MCG].

W uproszczeniu mechanizm ma działać w ten sposób, że po zwiększeniu wyceny taryf na OSR, NŚOZ i internie oraz podpisaniu stosownego aneksu przez szpital (co ma nastąpić na początku października) zostaną przeanalizowane skutki finansowe wszystkich kontraktów danego szpitala podpisanych z NFZ i jeżeli okaże się, że nadal występuje luka pomiędzy tą wielkością, a niezbędnym, wyliczonym przez AOTMiT wzrostem (16%) wartości kontraktu do sfinansowania podwyżek wynagrodzeń, będzie wypłacany dodatek, który ta lukę ma zasypać. Dodatek będzie wypłacany w ratach miesięcznych w terminach rozliczeń z NFZ. Pierwsze mają trafić do placówek jeszcze w listopadzie.

Dodatek 16% ma przysługiwać na okres 9 miesięcy (do końca czerwca 2023 r.) i ma być korygowany o zmiany wycen świadczeń zdrowotnych, które w tym okresie nastąpią. Koszt tego dodatku ma wynieść około 0,5 mld zł.

Jednocześnie w tym 9 miesięcznym okresie podmiot otrzymujący dodatek powinien dokonać takich zmian, aby od 1 lipca 2023 r. mogły sobie radzić już bez tego dodatku. Jednocześnie NFZ i AOTMiT ma im zapewnić wsparcie i pomoc w tych pracach.

Strona samorządowa przyjęła informacje i wyjaśnienia do wiadomości zgłaszając jednocześnie zastrzeżenia co do sposobu wyliczenia tego „dodatku 16%”. W ocenie Strony samorządowej przyjęta przez AOTMiT metoda obliczania dodatku powoduje, m.in., że zapowiadana zmiana wyceny kontraktów na SOR, Internę czy NŚOZ zostanie w części szpitali „zjedzona” na wynagrodzenia.

- Jeżeli szpital dostał 20% czy 25% zwyżki kontraktu w związku z podwyżkami płac i teraz otrzyma jeszcze zwiększoną wycenę na internę, SOR, czy NŚOZ, to w przypadku takiego podmiotu można mówić, że będzie dysponował środkami adekwatnymi do ponoszonych przez niego kosztów. Natomiast te szpitale, które takiego szczęścia nie miały, de facto zwiększonych środków na SOR, Internę czy NŚOZ nie dostaną. Dlatego lepszym sposobem wyliczania tego 16% dodatku byłoby nieuwzględnianie całości kontraktu, tylko jego części związanej z wynagrodzeniami – wskazywał Marek Wójcik, sekretarz strony samorządowej KWRiST.

Opinia pozytywna, ale z uwagami

Zespół ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej pozytywnie zaopiniował projekty; ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o cmentarzach i chowaniu zmarłych (UD277), oraz ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, przy czym ten ostatni z uwagami.

- Pierwsza uwaga dotyczy błędnego – w naszej ocenie – angażowania nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej do stwierdzania zgonów. Druga dotyczy finansowania – jako zadania własne – przez powiaty i miasta na prawach powiatu kosztów transportu zwłok (w naszej ocenie powinno to być zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. I trzecia uwaga do tej opinii pozytywnej dotyczy zapewnienia właściwego poziomu finansowania kosztów, jakie będą ponosić świadczeniodawcy w związku z koniecznością zapewnienia funkcjonowania przyjętego w ustawie systemu stwierdzania zgonu – mówiła Bernadeta Skóbel, radca prawny Związku Powiatów Polskich.

Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie

Zespół ds. ochrony zdrowia dyskutował także projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (UD 296), który – zgodnie z treścią uzasadnienia - na celu podniesienie efektywności systemu ochrony rodziny przed przemocą domową m.in. poprzez skuteczniejsze ściganie i karanie osób stosujących przemoc, a także rozwój innych działań do nich skierowanych.

Więcej na temat projektu pisaliśmy tutaj.

Uwagi do projektu zgłaszała m.in. Unia Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza, a przedstawiła je Magdalena Wojno, koordynatorka Komisji i Zespołów UMP. – To co z naszego punktu widzenia jest istotne, to zdefiniowanie pojęcia zagrożenia przemocą domową. W jakim momencie to się zaczyna i w jakim momencie działania przeciwdziałające przemocy domowej mają zostać podjęte. Widzimy także potrzebę doprecyzowania pojęcia przemocy ekonomicznej, w szczególności poprzez uwzględnienie w tym pojęciu także sytuacji polegających na zaciąganiu zobowiązań, których skutki obciążają ofiary przemocy domowej – wymieniała Magdalena Wojno.

Inne zgłoszone przez UMP uwagi do projektu dotyczyły m.in.: konieczności doprecyzowania wymogów kwalifikacyjnych dla osób kierujących Specjalistycznymi Ośrodkami Wsparcia w zakresie doświadczenia zawodowego. Poszerzenia składu Grupy Diagnostyczno – Pomocowej o psychologa lub pedagoga szkolnego, w ocenie UMP psychologowie (pedagodzy) powinni wchodzić w skład takiej grupy obligatoryjnie. Wyjaśnienia i doprecyzowania regulacji dotyczącej obowiązku monitorowania sytuacji osób (rodzin) zagrożonych przemocą (na czym to ma polegać i w jaki sposób takie monitorowanie prowadzić, jeżeli przemoc domowa w takich sytuacjach nie została jeszcze zdiagnozowana). Wprowadzenia do ustawy obowiązku informowania osoby podejrzanej o stosowanie przemocy, jak i jej potencjalnej ofiary o zakończeniu procedury Niebieskiej Karty.

- Postulujemy także dodanie do projektu przepisów pozwalających na identyfikowanie osób objętych działaniami Zespołu Interdyscyplinarnego także za pomocą numeru PESEL, co pozwoli po pierwsze na szybszą ich identyfikację oraz na uniknięcie błędów co do osoby, które mogą się pojawić, jeżeli identyfikacja będzie odbywać się jedynie na podstawie imienia, nazwiska oraz wieku – wskazywała Magdalena Wojno.

Resort rodziny i polityki społecznej, który projekt nadzoruje, część ze zgłoszonych przez UMP uwag uwzględnił. Taj jest chociażby w przypadku uwzględnienia numeru PESEL przy identyfikacji osób, informowaniu o zakończeniu procedury Niebieskiej Karty. Za słuszną MRiPS uznało także uwagę wskazującą na konieczność dodania do projektu przepisów wprost wskazujących, że zadaniem pracownika socjalnego, powołanego do grupy diagnostyczno-pomocowej, jest w szczególności praca z osobą doznającą przemocy domowej.

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej uwzględniło także część uwag wniesionych do projektu przez Związek Powiatów Polskich, w tym tą dotyczącą konieczności zapewnienia obowiązywania (przez jakiś czas od wejścia w życie przewidzianych w projekcie przepisów) gminnych programów przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz uchwały określającej tryb i sposób powoływania i odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego oraz szczegółowe warunki jego funkcjonowania, która – zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych – jest aktem prawa miejscowego.

Ostatecznie korzystając z udzielonego przez KWRiST na posiedzeniu w dn. 31.08.22 r. upoważnienia Zespół ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej wydał na temat projektu opinię pozytywną.

Foto: National Cancer Institute/Unsplash