Facebook
Twitter
LinkedinProjekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (UD347), którego zasadniczym celem jest obniżeniu z 17% do 12% stawki podatku w pierwszym przedziale skali podatkowej przy jednoczesnej likwidacji tzw. preferencji dla klasy średniej, był przedmiotem dyskusji na posiedzeniu Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, które odbyło się 1 kwietnia 2022 r.
W posiedzeniu uczestniczyli także przedstawiciele Miast Unii Metropolii Polskich: Krzysztof Mączkowski, skarbnik Łodzi oraz Piotr Husejko, skarbnik Poznania. Natomiast stanowisko UMP w sprawie projektu przedstawił Tomasz Fijołek, dyrektor Biura Unii Metropolii Polskich.
Negatywnie o wysokości i formie rekompensaty
- Ocena projektu jest negatywna i szeroko uzasadniona – mówił dyrektor Fijołek, wskazując, że projekt nowelizacji ustawy o PIT oznacza dalszy spadek dochodów JST o ponad 85 mld zł brutto (11,2 mld zł netto, czyli po uwzględnieniu subwencji rozwojowej) w latach 2022 – 2031. Ubytki 12 miast Unii Metropolii Polskich w tym okresie mają wynieść 2,5 mld netto. W ocenie UMP przedstawiona przez rząd propozycja rekompensaty ubytków jest niewystarczająca, zwłaszcza w kontekście bieżącej sytuacji w miastach. – W miastach mamy do czynienia z gwałtownym wzrostem liczby mieszkańców związanym z wojną w Ukrainie. Ten wzrost przekłada się na wzrost kosztów realizacji usług dla mieszkańców – podkreślał Tomasz Fijołek dodając, że dla miast jest to sytuacja szczególnie niekomfortowa, jeżeli weźmie się pod uwagę, że w pierwszych dwóch miesiącach 2022 r. odnotowały one 11% spadek dochodów z PIT. Dyrektor Fiołek wskazał ponadto, że Unia Metropolii Polskich ma także zastrzeżenia co do formy rekompensaty (subwencja). - Po raz kolejny mamy do czynienia z sytuacją, w której na skutek działań rządu dochody własne JST mają zostać zastąpione dochodami transferowymi (np. dotacja i subwencja), które są całkowicie nieprzewidywalne dla samorządów, ponieważ są to dochody całkowicie zależne od decyzji rządu. – Zastępowania dochodów własnych JST dochodami transferowymi kwestionuje samodzielność i autonomię finansową Jednostek samorządu terytorialnego – podkreślał dyrektor Biura UMP.
O tym jaki skutek dla miejskich budżetów może mieć projektowana nowelizacja ustawy o podatku od osób fizycznych mówił Krzysztof Mączkowski, skarbnik Łodzi. – W przypadku Łodzi szacowany ubytek dochodów może sięgnąć nawet 239 mln zł, a biorąc pod uwagę subwencję rozwojową (jej część gwarantowaną, z której możemy uzyskać 85 mln) zł strata netto może wynieść 154 mln zł – relacjonował Krzysztof Mączkowski.
Jakie konsekwencje może mieść dla samorządowych budżetów tak duży ubytek dochodów? Samorządy mogą mieć problem z wygospodarowaniem nadwyżki operacyjnej, co przełoży się nie tylko na ich zdolność do realizacji inwestycji, ale także na zdolność JST do regulowania swoich zobowiązań i realizację zadań własnych. To możliwy scenariusz, zwłaszcza że projekt nowelizacji nakłada się na inne negatywne zjawiska pogarszające sytuację finansową samorządów, jak inflacja, wzrost cen surowców (w szczególności paliw), czy rosnące koszty obsługi zadłużenia.
Z kolei Piotr Husejko, skarbnik Poznania zwrócił uwagę, że projektowana nowelizacja jest kolejną, która utrudnia samorządom nie tylko wieloletnie planowanie finansowe, ale także konstruowanie budżetów na kolejny rok. A wszystko przez to, że dochody JST stają się coraz mniej przewidywalne. – Nieprzewidywalne stały się dochody z podatku od osób fizycznych, to na skutek ostatnich zmian w tym podatku wprowadzonych – mówił skarbnik Poznania. – Nieprzewidywalne są też dochody transferowe (subwencje), ponieważ ani nie wiemy o ile subwencja się zwiększy ani nie jesteśmy w stanie przewidzieć, jak będzie dzielona. To wszystko powoduje, że najważniejsze informacje niezbędne dla skonstruowania np. budżetu na 2023 r. otrzymamy w połowie października 2022 r., czyli na miesiąc przed terminem przedłożenia projektu budżetu radzie miasta i regionalnej izbie obrachunkowej. To jest trudne do zaakceptowania – mówił Piotr Husejko.
Na tą nieprzewidywalność i problemy, jakie z tej nieprzewidywalności dochodów mogą płynąć dla samorządów mówił także Krzysztof Żuk, prezydent Lublina i współprzewodniczący Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych KWRiST. – Rekompensowanie ubytków w dochodach JST subwencją jest dla nas kontrowersyjnym rozwiązaniem, ponieważ nie jesteśmy w stanie prognozować tych dochodów z dostatecznym wyprzedzeniem, co ma istotne znaczenie chociażby w rozmowach z bankami i instytucjami finansowymi – mówił prezydent Lublina dodając, że jeżeli dodatkowo taka subwencja będzie się wliczała do wydatków majątkowych JST, to samorządy mogą mieć problem ze spełnieniem wskaźnika zadłużenia, co z kolei może powodować, że banki i instytucje finansowe będą odmawiały podpisywania umów.
O czym rząd chce rozmawiać
W trakcie posiedzenia Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych swoje negatywne opinie na temat przedstawionego projektu wyraziły wszystkie ogólnopolskie korporacje samorządowe wchodzące w skład strony samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
Natomiast w imieniu rządu ustosunkował się do nich Sebastian Skuza, wiceminister finansów i współprzewodniczący Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych KWRiST, który zadeklarował, że jest gotowy rozmawiać o pewnych zmianach w systemie rekompensowania samorządom ubytku w dochodach, w szczególności w zakresie podziału środków z subwencji rozwojowej.
Wiceminister Skuza wskazał jednocześnie, że w jego ocenie nie jest możliwa sytuacja taka, aby koszty wprowadzanych ulg podatkowych ponosił tylko i wyłącznie budżet centralny, a dla budżetów JST wprowadzane ulgi podatkowe były całkowicie neutralne.
Ponadto wiceminister Sebastian Skuza powiedział, że proponowana przez rząd rekompensata w formie subwencji będzie się wliczała do dochodów bieżących JST. Zadeklarował też możliwość dyskusji nad poluzowaniem wskaźników limitujących zadłużenie samorządów.
Strony ustaliły, że dyskusja nad projektem i rekompensatą będzie kontynuowana.
