Facebook
Twitter
LinkedinOświadczenie skierowane do prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego
Panie Premierze! Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
Samorząd terytorialny w Polsce świętuje 30-lecie. Pierwsze w powojennej historii naszego kraju, w pełni wolne wybory samorządowe zapoczątkowały proces odrodzenia rad gmin w Polsce po ponad 50 latach prze-rwy. Samorząd lokalny od początku funkcjonowania był jednym z największych źródeł osiągnięć okresu polskich przemian po 1989 roku. Znaczenie lokalnych inicjatyw i sukcesów zawsze przekładało się bezpośrednio na niekwestionowany udział samorządów w budowie silnego państwa. Po 30 latach zmiany te widoczne są nie tylko dla tych, którzy uczestniczyli w reformowaniu ustroju i tworzyli nową rzeczywistość, ale przede wszystkim dla coraz bardziej zintegrowanych i otwartych lokalnych społeczności.
Z przykrością i żalem podkreślić muszę, że od kilku lat osiągnięcia te niszczone są przez działania polskiego rządu. Środowisko samorządowe zaniepokojone jest kierunkiem zmian prawnych dokonujących się w Polsce, które dotyczą ograniczania kompetencji samorządu terytorialnego i osłabiania jego roli. Instrukcyjne prawo, ciągłe zmiany kluczowych przepisów, brak pieniędzy na wykonywanie zadań i odbieranie dochodów – to zdaniem samorządowców główne przeszkody w funkcjonowaniu i rozwoju samorządności.
Władze lokalne mierzą się dziś z wyzwaniami cywilizacyjnymi i pandemią koronawirusa. Konieczna jest sprawna pomoc rządu, która pozwoli zapobiec kryzysowi gospodarczemu i finansowemu grożącemu samo-rządom. Pomoc jest spóźniona, niesystematyczna i nieadekwatna.
Gminy ponoszą wysokie koszty ekonomiczne i społeczne związane z przeciwdziałaniem rozprzestrzenianiu się koronawirusa. Skutki te, w połączeniu z już i tak trudną sytuacją finansową samorządów, mogą doprowadzić do utraty płynności finansowej. Stan zagrożenia epidemicznego będzie miał też wpływ na wysokość i ściągalność dochodów z 2 największych źródeł – podatków dochodowych (PIT i CIT) oraz podatków i opłat lokalnych.
Prezydenci największych polskich miast, zrzeszonych w Unii Metropolii Polskich, apelują do rządu o podjęcie jak najszybszych i jak najlepszych działań pozwalających zapobiec kryzysowi gospodarczemu i finansowemu, który grozi jednostkom samorządu terytorialnego i który może w efekcie doprowadzić do utraty możliwości realizacji przez gminy, miasta, powiaty czy samorządy województw zadań i usług na rzecz mieszkańców. Podkreślają, że bez współpracy władz centralnych i jednostek samorządu terytorialnego nie uda się efektywnie przeciwdziałać skutkom tego kryzysu. Apelują do premiera m.in. o wsparcie samorządów poprzez wzrost subwencji ogólnej „w celu zrekompensowania spadków dochodów związanych z pandemią COVID-19”, o zawieszenie wpłaty tzw. janosikowego przez samorządy do końca 2021 r. czy wykreślenie z ustawy o finansach publicznych sankcji dotyczących uchwalania budżetów i sprawozdań.
Samorządowcy domagają się także uruchomienia dodatkowych, dedykowanych jednostkom samorządu terytorialnego środków finansowych pochodzących zarówno z budżetu centralnego, jak i ze źródeł zewnętrznych (środków pomocowych UE), by przynajmniej w części zniwelować przewidywane problemy. Proponują też, aby podział pomocy odbywał się na zasadach uwzględniających obciążenia, jakie poszczególne jednostki samorządu terytorialnego ponoszą w związku z walką z wirusem COVID-19, liczbę ludności oraz liczbę podmiotów gospodarczych na danym terenie. Jednocześnie prezydenci deklarują współpracę przy przygotowaniu najpilniejszych rozwiązań zabezpieczających prawidłowe funkcjonowanie samorządów i wykonywa-nie przez nich zadań w tym nadzwyczajnym czasie.
Samorząd to kluczowy element administracji publicznej – niezwykle ważny, bo stoi zawsze blisko obywatela i wspiera go w codziennym godnym życiu. Osłabienie samorządu może oznaczać osłabienie całego państwa.
Przez 30 lat, które upłynęły od reformy samorządowej, małe i duże gminy, w ramach swoich możliwości, inwestowały w rozwój, były liderami w wykorzystaniu środków UE, a budowa społeczeństwa obywatelskiego i rozwój biznesu zawsze były ich bardzo ważną misją. Dlatego wszelkie próby osłabiania dotychczasowej roli i kompetencji samorządów budzą mój stanowczy sprzeciw! Tadeusz Mazowiecki powiedział kiedyś, że „nie ma demokracji bez demokracji lokalnej” – najwyższy czas, aby rządzący dziś Polską zrozumieli tę oczywistą prawdę.
Dedykuję to moje oświadczenie wszystkim, dla których istota samorządności, a więc działanie dla dobra i na rzecz społeczności lokalnych, jest nakazem, ze szczególnym uwzględnieniem rządzących i przedstawicieli administracji publicznej, jeśli zależy im na dobru wspólnym.
Bogdan Zdrojewski
Oświadczenie Senatora Bogdana Zdrojewskiego skierowane do Prezesa Rady Ministrów
