Podczas Rady UMP i konferencji prasowej 26 marca br. prezydenci miast zrzeszeni w Unii Metropolii Polskich wyrazili swoje poparcie dla przedstawionego przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska modelu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP).
Założenia nowego modelu ROP
Ministerstwo Klimatu i Środowiska zaproponowało model ROP, który wprowadza istotne zmiany w zakresie finansowania gospodarki odpadami opakowaniowymi. Najważniejsze punkty tego systemu to:
- Powierzenie roli administratora systemu ROP Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW);
- Pobieranie wkładów finansowych od producentów w formie opłaty publicznoprawnej, której środki będą przeznaczone wyłącznie na gospodarowanie odpadami opakowaniowymi;
- Określenie wysokości opłaty na drodze rozporządzenia Ministerstwa Klimatu i Środowiska, z uwzględnieniem ekomodulacji;
- Utrzymanie odpowiedzialności gmin za odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych;
- Podział środków z systemu na trzy główne obszary: gminy, instalacje przetwarzania oraz instalacje recyklingu.
Dlaczego zmiany są konieczne?
Według szacunków system ROP powinien generować około 5 miliardów złotych rocznie na pokrycie kosztów związanych z gospodarowaniem odpadami opakowaniowymi. Do tej pory brak efektywnego finansowania w tym zakresie sprawiał, że koszty były ponoszone przez mieszkańców, a nie przez producentów odpowiedzialnych za wprowadzenie odpadów na rynek. Taka sytuacja doprowadziła do poważnych problemów, takich jak:
- Luka inwestycyjna w zakresie nowoczesnych instalacji sortowania i recyklingu;
- Niska opłacalność funkcjonowania branży recyklingowej;
- Brak skutecznych mechanizmów zachęcających producentów do stosowania opakowań łatwych w recyklingu.
Korzyści z wdrożenia nowego modelu ROP
Unia Metropolii Polskich zwraca uwagę, że proponowany model ROP został starannie przemyślany i bazuje na doświadczeniach innych krajów, eliminując wcześniej zidentyfikowane błędy. Jego wdrożenie może przynieść następujące korzyści:
- Wzrost poziomu recyklingu i uniknięcie kar za brak realizacji unijnych wymogów;
- Redukcja ilości odpadów opakowaniowych trafiających na składowiska;
- Poprawa jakości selektywnej zbiórki odpadów;
- Promocja opakowań łatwiejszych do recyklingu;
- Realizacja zasady „zanieczyszczający płaci”, co może powstrzymać wzrost kosztów gospodarowania odpadami w gminach;
- Domknięcie luki inwestycyjnej w zakresie sortowania i recyklingu;
- Znacząca poprawa jakości gospodarki o obiegu zamkniętym, co przyczyni się do ochrony środowiska.
Apel o szybkie działania legislacyjne
UMP podkreśla, że polski system gospodarki odpadami jest już dobrze zorganizowany na poziomie gminnym, ale brakuje w nim kluczowego elementu – realnej partycypacji producentów w finansowaniu kosztów związanych z odpadami opakowaniowymi. Dlatego apeluje do rządu o jak najszybsze przeprowadzenie procesu legislacyjnego i wdrożenie nowego modelu ROP.
Poniżej znajduje się stanowisko UMP w tej sprawie.