Projekt ustawy o dochodach JST przyjęty przez Komisję Wspólną

21 sierpnia, w siedzibie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie spotkali się przedstawiciele rządu oraz jednostek samorządu terytorialnego, aby ostatecznie ustalić stanowisko w sprawie projektu ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (UD90). Negocjacje pomiędzy Ministerstwem Finansów, a stroną samorządową Komisji Wspólnej trwały do samego końca, co spowodowało, że zaplanowane na godzinę 12:00 posiedzenie rozpoczęło się z niemalże półtoragodzinnym opóźnieniem, a wypracowanie ostatecznego stanowiska strony samorządowej wymagało przerwy w obradach. Ostatecznie rozmowy, które z zaangażowaniem prowadzili m.in. minister finansów Andrzej Domański, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Szymański, prezydent Lublina Krzysztof Żuk, prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski oraz sekretarz strony samorządowej KWRiST, Marek Wójcik zakończyły się uzgodnieniem projektu, który strona samorządowa zaopiniowała pozytywnie.

Strona samorządowa pozytywnie opiniuje projekt

Treść tej opinii przedstawił na posiedzeniu KWRiST sekretarz Marek Wójcik: 

„Strona Samorządowa Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego pozytywnie opiniuje projekt ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oparty na przyjętych wcześniej założeniach i oczekuje ich pełnej realizacji w toku dalszych prac legislacyjnych. Projekt ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego uznajemy za pierwszy etap prac, zmierzających do opracowania „Programu naprawy finansów JST”, nie tylko w ich części dochodowej, lecz także umożliwienia samorządom racjonalizacji wydatków ponoszonych na świadczenie usług publicznych. Pozytywnie oceniamy deklarację Ministra Finansów dotyczącą wprowadzenia w ustawie mechanizmu monitorowania skutków jej wdrażania już po pierwszym roku obowiązania. Elementem tego monitoringu powinny być doświadczenia z obowiązywania ustawy oraz postulaty strony samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego definiowane w trakcie konsultacji projektu ustawy. Za konieczne uważamy rozpatrzenie tych postulatów w trakcie monitorowania ustawy oraz na tej podstawie przygotowanie niezbędnych zmian legislacyjnych.”

To dopiero początek prac nad naprawą systemu finansów samorządowych

Uzgodnienie projektu nowej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego należy oczywiście traktować jako początek, a nie koniec prac nad uzdrowieniem finansów samorządowych. Świadomość tego jest bardzo głęboka nie tylko po stronie samorządowej KWRiST, ale też rządowej. Świadczą o tym chociażby słowa, które na posiedzeniu Komisji Wspólnej padły ze stronu ministra Andrzeja Domańskiego, który zadeklarował m.in. wsparcie trwającego już przeglądu zadań zleconych (zadania z zakresu administracji rządowej realizowane przez JST na zlecenie rządu), który jest i będzie prowadzony zgodnie z zaleceniami pokontrolnymi Najwyższej Izby Kontroli. 

Z kolei wiceminister Tomasz Szymański mówił o konieczności prac nad skonstruowaniem nowego systemu finansowania edukacji i oświaty, ponieważ - jak podkreślał - postulat wypracowania nowego modelu finansowania oświaty, bardzo mocno wybrzmiał w stanowiskach zgłaszanych zarówno przez stronę samorządową KWRiST, jako całość, w postulatach poszczególnych korporacji samorządowych, jak i w postulatach podnoszonych przez poszczególne samorządy. - Dlatego będę wnioskował, żeby wykorzystać Zespół do spraw monitorowania systemu finansowania oświaty, w którym obok resortu edukacji i przedstawicieli Ministerstwa Finansów, znaczącą rolę odgrywać będzie strona samorządowa, w celu wypracowania tych obszarów, które będą bazą do rozpoczęcia dyskusji, w jakim kierunku subwencja oświatowa, w jakim kierunku finansowanie, oświaty, edukacji powinno dalej zmierzać - mówił wiceminister Tomasz Szymański.
- Przyłączam się do tej deklaracji - mówił minister Andrzej Domański. - Jesteśmy gotowi do uczestniczenia w takim Zespole zdając w sprawę jak kluczowe dla samorządów jest wyzwanie związane z oświatą.

Nie tylko oświata i zadania zlecone
 

Wpływ na uzgodnienie projektu ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego miała też deklaracja Ministerstwa Finansów uwzględnienia najważniejszych, zgłaszanych przez stronę samorządową postulatów.

- Jest dla nas niezwykle istotne, aby finanse samorządu były silne, żeby polskie samorządy odzyskały swoją siłę, odzyskały swoją sprawność, dlatego wsłuchaliśmy się w głos strony samorządowej i deklarujemy: po pierwsze, że w 2026 roku dokonamy przeglądu funkcjonowania reformy bazując na doświadczeniach roku 2025; po drugie zgadzamy się na wydłużenie - do końca 2029 roku - obowiązujących obecnie, złagodzonych reguł limitowania zadłużenia oraz równoważenia budżetu w części bieżącej, wynikających z art. 242 i 243 ustawy o finansach publicznych; po trzecie zgadzamy się na waloryzację tak zwanej kwoty uzupełniającej, będziemy chcieli tutaj wspólnie wypracować odpowiedni mechanizm; po czwarte zdecydowaliśmy się na zwiększenie rezerwy ogólnej o 700 milionów złotych, między innymi w związku z tymi postulatami dotyczącymi opieki społecznej tzw. pieczy zastępczej, ale nie tylko - wyliczał minister finansów Andrzej Domański dodając, że Ministerstwo Finansów pamiętając o trudnej sytuacji samorządów w roku bieżącym deklaruje, że jeszcze w 2024 roku do samorządów trafi tzw. kroplówki kwota 10 miliardów złotych. - Co łącznie ze środkami, już przekazanymi JST w roku bieżącym (czyli z subwencją rozwojową, ze środkami na wynagrodzenia w przedszkolach oraz środkami, które przekazaliśmy na podwyżki dla tzw. pracowników socjalnych) oznacza wsparcie dla samorządów (w 2024 r.) w wysokości 17 mld zł - podkreślał minister finansów.

- Chcę podziękować panu ministrowi za tę deklarację dotyczącą tegorocznego wsparcia. To bardzo ważna dla samorządów informacja i cieszymy się, że ona pada już teraz. To pozwoli nam zamknąć tegoroczne budżety, zbilansować dochody i wydatki bieżące i także myśleć o przyszłości, o przyszłej perspektywie - odpowiadał sekretarz strony samorządowej KWRiST, Marek Wójcik.

- Długie i niełatwe rozmowy czy negocjacje zakończone zostały rozwiązaniem satysfakcjonującym zarówno dla strony rządowej, jak i strony samorządowej - komentuje Krzysztof Żuk, prezydent Lublina i współprzewodniczący Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. -  I to jest właśnie zaleta Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu, że ta dyskusja i w zespołach i na posiedzeniach plenarnych KWRiST konfrontuje argumenty obydwu stron, pozwalając zbudować kompromis.

Pełna wypowiedź Prezydenta Krzysztofa Żuka poniżej.