Epidemia COVID-19 ma istotny wpływ na nasze codzienne życie. Wpłynęła także na zmianę sposobu funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego i świadczonych przez miasta i gminy usług komunalnych. Zmiany te nie ominęły komunalnego systemu odbioru i zagospodarowania odpadów.
Przedstawiamy Państwu kontynuację prowadzonej przez Unię Metropolii Polskich sondy prezentującej, jak miasta adaptują gospodarkę odpadami komunalnymi do nowych warunków, w których to zadanie muszą realizować.
Z wynikami pierwszego badania można się zapoznać tutaj
W tej części prezentujemy doświadczenia Białegostoku, Bydgoszczy, Gdańska, Lublina i Rzeszowa.
BIAŁYSTOK
Janusz Bobik, Departament Gospodarki Komunalnej w Urzędzie Miasta Białegostoku: Obecnie na terenie Miasta Białystok (stan na 9 kwietnia) gospodarowanie odpadami komunalnymi odbywa się zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa miejscowego ustalonymi przez Radę Miasta Białystok w zakresie utrzymania czystości i porządku:
- Odpady komunalne odbierane są zgodnie z obowiązującymi harmonogramami odbiorów.
- Frakcje odpadów zbierane selektywnie zbierane i odbierane są osobno – nie miesza się poszczególnych frakcji.
- PHP "LECH" Sp. z o.o. w Białymstoku – zarządzający instalacjami ZUOK Białystok (spalarnia odpadów) i ZUOK Hryniewicze (instalacja MBP, kompostowania, składowisko), w której 100% udziałów posiada Miasto Białystok wystosowała pisma do Marszałka Województwa informując jednocześnie Powiatowego Inspektora Sanitarnego, Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska, Ministra Klimatu w zakresie chęci współpracy w działaniach zmierzających do ograniczenia skutków epidemii koronawirusa na lokalnym terenie.
- Aktualnie Miastu Białystok nie zostały wydane szczegółowe polecenia wojewody dotyczące gospodarowania odpadami medycznymi o właściwościach zakaźnych lub innymi odpadami, w tym komunalnymi, wytworzonymi w związku z przeciwdziałaniem COVID-19.
- Ze względu na rosnące zagrożenie epidemią koronawirusa od 1 kwietnia br. do odwołania obowiązują nowe, krótsze godziny pracy PSZOK w Białymstoku – do godz. 15. Mieszkańców proszeni są również, aby odpady do PSZOK w Hryniewiczach przywozić także najpóźniej do godz. 15.00.
- Miasto Białystok będzie rekomendowało i będzie się stosowało do wydawanych na bieżąco wytycznych dotyczących postępowania z odpadami wytwarzanymi w czasie występowania epidemii koronawirusa SARS-CoV-2 (m.in. Wytyczne Ministra Klimatu i Głównego Inspektora Sanitarnego).
- Miasto Białystok wystąpi do Wojewody z prośbą o wytyczne i decyzji (Wojewoda nie wydał jeszcze zaleceń - stan na 09/04/2020), które pozwolą na podjęcie pilnych działań zgodnych z zapisami Wytycznych, polegających na:
- zmianie częstotliwości odbioru odpadów komunalnych od mieszkańców z terenu gminy Białystok w tym objętych kwarantanną i będących w izolacji;
- zmianie wymagań dotyczących selektywnego zbierania odpadów komunalnych, określonych w regulaminie utrzymania czystości i porządku w gminie oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2019 r. poz. 2010 z późn. zm.).
Jednocześnie zasygnalizowany został problem zobowiązań prawnych wynikających z zapisów art. 3b i 3c ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, które to zobowiązują gminy do osiągnięcia poziomów recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych, a także do ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania oraz na konsekwencje prawne wynikające z tych przepisów.
Problemem jest niewystarczająca obsada pracowników firm świadczących usługi odbioru i transportu odpadów komunalnych oraz instalacji przetwarzania odpadów, a także bezpośrednie ich narażenie na zakażenie oraz brak sprecyzowanych przepisów prawa w zakresie postępowania z odpadami z izolacji i kwarantanny (Wytyczne Ministra Klimatu i GIS problemu nie rozwiązują).
BYDGOSZCZ
Krzysztof Zająkała, p..o Dyrektora Biura Zarządzania Gospodarką Odpadami Komunalnymi w Urzędzie Miasta Bydgoszczy: W Bydgoszczy odpady komunalne odbierane są bez zmian, tj. zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa miejscowego. Dane o osobach objętych kwarantanną na bieżąco gromadzone są przez Wydział Zarządzania Kryzysowego, który dostaje je każdego dnia od Sanepidu.
Zgodnie z instrukcją przekazaną przez wojewodę kujawsko-pomorskiego odpady z miejsc kwarantanny mają być odbierane bezpośrednio z miejsc ich powstawania, pakowane w podwójne worki i oznaczone napisem kwarantanna. Dlatego też, Miasto Bydgoszcz podpisało odrębną umowę z miejską spółką na odbiór i zagospodarowanie odpadów z miejsc kwarantanny. Odbiór odbywa się w umówionych indywidualnie terminach bezpośrednio spod drzwi mieszkań, w których odbywa się kwarantanna i trafiają bezpośrednio na spalarnię. Odbywa się to w głównej mierze w godzinach nocnych.
GDAŃSK
Olga Goitowska, Z-Ca Dyrektora Wydziału-Kierownik Referatu Wydziału Gospodarki Komunalnej w Urzędzie Miasta Gdańska: Odbiór odpadów komunalnych nie uległ zmianie od czasu poprzedniego sprawozdania sporządzanego dla UMP, tj. odpady odbierane są zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa miejscowego ustalonymi przez Radę Miasta, bez zmian w harmonogramach czy sposobie segregacji.
PSZOK znajdujący się na terenie Zakładu Utylizacyjnego Sp z o.o. został zamknięty, pozostawiając bez zmian odbiory odpadów nietypowych (wielkogabarytowe, niebezpieczne, itp.) w ramach objazdowych zbiórek.
Do chwili obecnej nie zostały wydane szczegółowe polecenia wojewody dotyczące gospodarowania odpadami o właściwościach zakaźnych lub innymi odpadami, w tym komunalnymi, wytworzonymi w związku z przeciwdziałaniem COVID-19.
Miasto Gdańsk jest na etapie analizy pod kątem możliwości techniczno-organizacyjnych wdrożenia wytycznych Ministra Klimatu i Głównego Inspektora Sanitarnego dotyczących postępowania z odpadami wytwarzanymi w czasie występowania epidemii koronawirusa SARS-CoV-2. W tym celu podjęto rozmowy również z WIOŚ. Na tej podstawie przygotowywane są scenariusze planowanych działań, które stanowić będą rekomendacje dla Wojewody na potrzeby wydania stosownych decyzji czy zarządzeń.
LUBLIN
Ewa Oziemczuk, Referat ds. gospodarki odpadami komunalnymi w Wydziale Środowiska: Aktualnie odbiór odpadów komunalnych na terenie miasta Lublin odbywa się bez zakłóceń. Wspólnie z firmami świadczącymi usługi odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych staramy się zachować ciągłości funkcjonowania gminnego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi.
W przestrzeni publicznej pojawiają się też niejasności dotyczące kontaktu pracowników odbierających odpady i pracujących w instalacjach dotyczące stykania się z materiałem biologicznym.
Pismo Głównego Inspektora Sanitarnego do Dyrektora Departamentu Zdrowia Publicznego i Rodziny w Ministerstwie Zdrowia z dnia 17 marca br., wyjaśniającym kwestię klasyfikacji odpadów wytwarzanych przez osoby przebywające na kwarantannie, odpady powstające w związku z kwarantanną w ramach zapobiegania COVID-19 traktuje się jak odpady komunalne, a nie jak zakaźne odpady medyczne oraz wytyczne Ministra Klimatu i Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie postępowania z odpadami w czasie występowania zakażeń koronowirusem SARS-CoV-2 i zachorowań na wywołaną przez niego chorobę COVID-19 (w czasie trwania pandemii/epidemii).
Ze względu na szybko zmieniającą się sytuację epidemiologiczną i wynikające z tego zmiany prawne, gospodarcze i organizacyjne jesteśmy w stałym kontakcie z firmami odbierającymi odpady w Lublinie. Przykładem takiej współpracy jest czasowe ograniczenie obowiązku wykonywania umów w zakresie mycia i dezynfekcji pojemników. Przygotowaliśmy apel do mieszkańców Lublina o podjęcie dziań mających na celu zminimalizowanie ilości wytwarzanych i przekazywanych do zagospodarowania odpadów komunalnych.
Od 16 marca 2020 roku, nastąpiła zmiana w funkcjonowaniu punktu PSZOK przy ulicy Głuskiej 6, punkt PSZOK jest czynny w poniedziałki, środy i piątki w godzinach od 10 do 16. Odwołaliśmy comiesięczne, sobotniej zbiórki elektroodpadów w Lublinie. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny z gospodarstw domowych, Mieszkańcy Lublina mogą przywozić samodzielnie do Zakładu Przetwarzania przy ul. Metalurgicznej 15C w Lublinie, codziennie w dni robocze (od poniedziałku do piątku) w godzinach 8.00-14.00.
Najprawdopodobniej w porozumieniu z firmami świadczącymi usługi odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych skierujemy pismo do Wojewody Lubelskiego dotyczące zmiany lub wyłączenia wymagań dotyczących selektywnego zbierania odpadów komunalnych, określonych w regulaminie utrzymania czystości i porządku w mieście Lublin oraz zmiany i częstotliwości odbierania odpadów komunalnych oraz sposób świadczenia usług przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych.
RZESZÓW
Monika Szlęk-Zięzio, p.o. Dyrektor Wydziału Gospodarki Komunalnej Urzędu Miasta Rzeszowa: W oparciu o ustawę z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi, Wydział Gospodarki Komunalnej Urzędu Miasta Rzeszowa informuje, że odbiory odpadów komunalnych odbywają się zgodnie z harmonogramem i warunkami zawartej umowy. Ponadto została zawieszona działalność Punktów Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych oraz nie są świadczone usługi dodatkowe związane z odbiorem odpadów komunalnych .
W ramach podjętych działań, na podstawie wytycznych Ministra Klimatu i Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie postępowania z odpadami wytwarzanymi w czasie wystąpienia zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2 i zachorowań na wywołaną przez niego chorobę COVID-19, Wydział Gospodarki Komunalnej zwrócił się z pismem do Komendy Miejskiej Policji w Rzeszowie oraz Wojewody Podkarpackiego, a także Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Rzeszowie o udzielnie informacji o lokalizacji osób przebywających na kwarantannie lub izolacji w celu wdrożenia wytycznych związanych z zabezpieczeniem odpadów komunalnych odbieranych z tych miejsc. Na chwilę obecną nie uzyskaliśmy jeszcze odpowiedzi w tej sprawie.
Ponadto została umieszczona informacja na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu Miasta Rzeszowa, gdzie należy wyrzucać zużyte środki zapobiegawcze typu maseczki , rękawiczki. Informacja ta została również przekazana do Spółdzielni Mieszkaniowych w celu poinformowania mieszkańców bloków .
Po uzyskaniu informacji o lokalizacji osób przebywających w kwarantannie zostaną podjęte dalsze czynności w celu realizacji wytycznych Ministra Klimatu i Głównego Inspektora Sanitarnego.