Facebook
X
LinkedinW stanowisku czytamy:
"Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. Przepisy ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. Dz.U. z 2024 r. poz. 609) wprost wskazują, że sprawy kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami należą do zadań własnych gminy. Podobne regulacje znajdują się także w pozostałych samorządowych ustawach ustrojowych, przykładowo, zgodnie z treścią art. 4 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tj. Dz.U. z 2024 r. poz. 107) powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Przytoczenie przepisów ustawy o samorządzie powiatowym nie jest w tym miejscu przypadkowe: wszystkie Miasta Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza należą do szczególnej kategorii jednostek samorządu terytorialnego - Miast Na Prawach Powiatu, a więc realizują zadania nie tylko samorządów poziomu gminnego, ale też poziomu powiatowego.
Szczegółowe zasady realizacji przez gminy i powiaty zadań z zakresu "kultura" uregulowane zostały przede wszystkim w przepisach ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst. jednolity Dz.U. z 24 stycznia 2024 r., poz. 87; dalej też jako u.o.p.d.k.). Ta obowiązująca już od ponad 30 lat ustawa, wielokrotnie nowelizowana (31 nowelizacji w ciągu 32 lat obowiązywania u.o.p.d.k.) wymaga - w ocenie Miast Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza - zmiany. Poniżej prezentujemy listę wypracowanych przez Komisję ds. Kultury Miast Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza postulatów, uwag i propozycji zmian, jakie do ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej należy wprowadzić.
Na początek jedna uwaga ogólna dotycząca finansowania działalności kulturalnej, ważna zwłaszcza w kontekście trwających obecnie zmian systemu finansowania jednostek samorządu terytorialnego. Należy zdecydowanie zwiększyć nakłady budżetu państwa na kulturę, poprzez wprowadzenie mechanizmów wiążących poziom tych wydatków z określonym procentem Produktu Krajowego Brutto (PKB). Mechanizm ten powinien znaleźć swoje odzwierciedlenie w nowym systemie finansowania jednostek samorządu terytorialnego poprzez wyraźne zapisanie i uwzględnienie w nim wśród potrzeb finansowych JST także potrzeb kulturowych jako jednego z elementu kalkulacji subwencji ogólnej (obok potrzeb finansowych JST: ekologicznych; wyrównawczych; oświatowych i rozwojowych). Należy bowiem podkreślić, że jedynie zagwarantowanie stabilnego i na odpowiednim poziomie finansowania pozwoli jednostkom samorządu terytorialnego na realizację zadania własnego z zakresu kultury w sposób pozwalający zaspokoić potrzeby i oczekiwania naszych mieszkańców.
Wraz z dyskusją na temat zmiany sposobu finansowania działalności kulturalnej należałoby podjąć szeroką dyskusję na temat wynagrodzeń pracowników instytucji kultury w tym samorządowych instytucji kultury. Dyskusja ta powinna zostać poprzedzona analizą wynagrodzeń obowiązujących w instytucjach kultury na wszystkich stanowiskach. Bez zaangażowania Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego przeprowadzenie takiej analizy nie wydaje się możliwe.
Dyskusja na temat konieczności zmiany przepisów regulujących organizowanie i prowadzenie działalności kulturalnej powinna w efekcie doprowadzić do realizacji następujących postulatów (hasłowo):
• Instytucje kultury - ponieważ pełnią misję publiczną i są platformą debaty społecznej - powinny być: autonomiczne; transparentne; odpowiedzialne za rozwój dziedziny, którą się zajmują (np. wspieranie debiutów); dostępne (także ekonomicznie); zrównoważone ekologicznie; otwarte na nowe formuły działania (domy produkcyjne, centra choreograficzne, instytucje społeczne).
• Uporządkowanie zasad powoływania dyrektora i relacji organizator-dyrektor-instytucja;
• Uregulowanie sposobu przekazywania stanowiska dyrektora instytucji kultury (audyt na zakończenie kadencji dyrektora odchodzącego).
• Otwarcie konkursów na dyrektora instytucji kultury, obok osób fizycznych, na: duety / kolektywy / zespoły dyrektorskie oraz osoby prawne;
• Doprecyzowanie zasad ustalania / potwierdzania doświadczenia kandydatek/kandydatów na dyrektora (doświadczenie reżyserskie, zarządzanie zespołem).
• Likwidacja przepisów umożliwiających ministrowi kultury i dziedzictwa narodowego ingerowanie w obsadzanie stanowisk kierowniczych w samorządowych instytucjach kultury (rozporządzenie/wykaz instytucji kultury o szczególnym znaczeniu);
• Wzmocnienie odpowiedzialności organizatora za finansową sytuację instytucji, w tym za zmiany w budżecie in minus.
• Ograniczenie możliwości oddziaływania na instytucję za pomocą arbitralnego zwiększania lub zmniejszania dotacji.
• Powiązanie umowy o warunkach organizacyjno-finansowych dyrektorów z odpowiednio Wieloletnim Planem Finansowym Państwa albo wieloletnią prognozą finansową jednostki samorządu terytorialnego.
• W planie dotacji instytucji założenie minimum 15% na działalność programową przy zapewnieniu kosztów mediów, budynku i kosztów osobowych.
• Uporządkowanie „spraw pracowniczych” pracowników instytucji kultury, w szczególności zasad ich wynagradzania oraz kariery zawodowej (awans zawodowy)."
Poniżej pełna treść pisma wraz z propozycjami i uwagami.
