W stronę spójnego systemu ulg transportowych

Obecny system prawny, regulujący kwestie ulg, opiera się na wielu odmiennych aktach ustawowych, co prowadzi do niejasności, trudności interpretacyjnych oraz przeszkód w integracji taryfowej pomiędzy komunikacją miejską a transportem regionalnym. Przedstawiciele UMP podkreślają, że rozdrobnienie przepisów skutkuje różnymi poziomami ulg dla tych samych grup pasażerów w różnych podsystemach transportu, a także ogranicza możliwości stworzenia wspólnych ofert biletowych. 

Główne problemy obecnego systemu ulg

Do najważniejszych wyzwań systemowych należą:

- Brak spójności w katalogu osób uprawnionych do ulg oraz poziomach ulg pomiędzy transportem miejskim a regionalnym. 

- Ograniczenia w tworzeniu zintegrowanych biletów, wynikające z niejasnych mechanizmów refundacji. 

- Ryzyko nadużyć związane z refundacją opartą na cenach biletów pełnopłatnych, zwłaszcza w przypadku transportu regionalnego. 

- Niezrozumiała struktura ulg – w komunikacji miejskiej obowiązuje jeden poziom ulgi ustawowej (50%), podczas gdy w transporcie regionalnym jest ich aż siedem (od 33% do 95%). 

Dodatkowo, zauważono, że bilety miesięczne w poszczególnych podsystemach działają na różnych zasadach, co dodatkowo utrudnia stworzenie spójnych ofert taryfowych. 

Konsekwencje niespójności legislacyjnej

Nieprzejrzystość systemu oznacza, że te same grupy, takie jak uczniowie, studenci czy osoby starsze, mogą korzystać z różnych ulg w zależności od środka transportu. Na przykład:

- Uczniowie szkół podstawowych mają różne poziomy ulg w transporcie miejskim, kolejowym i autobusowym. 

- Studenci do 26. roku życia otrzymują różne ulgi w zależności od używanego środka transportu, podczas gdy ci powyżej tego wieku często tracą prawo do ulg. 

- Różnice pojawiają się także w zależności od rodzaju biletu – jednorazowego czy miesięcznego. 

Taki stan rzeczy poważnie utrudnia wdrożenie prostych i efektywnych rozwiązań integrujących różne formy transportu publicznego, w tym wspólnych biletów obejmujących zarówno komunikację miejską, jak i transport regionalny. 

Propozycje reformy

Unia Metropolii Polskich proponuje:

1. Opracowanie jednego, kompleksowego aktu prawnego, który regulowałby zasady przyznawania ulg ustawowych zarówno w komunikacji miejskiej, jak i w transporcie regionalnym. 

2. Ujednolicenie katalogu osób uprawnionych do ulg oraz poziomów ulg, niezależnie od środka transportu. 

3. Ograniczenie liczby grup uprawnionych do ulg, co uprości system i uczyni go bardziej przejrzystym. 

4. Rezygnację z obecnego mechanizmu refundacji, opartego na cenach biletów pełnopłatnych, na rzecz dotacji do pracy eksploatacyjnej (np. wozokilometrów czy pociągokilometrów), przekazywanych bezpośrednio przewoźnikom. 

Gotowość do współpracy w celu wdrożenia tych zmian

Unia Metropolii Polskich potwierdza swoją gotowość do kontynuacji udziału w pracach legislacyjnych realizowanych przez Ministerstwo Infrastruktury. Samorządy zrzeszone w UMP są otwarte na współpracę oraz na rzeczową dyskusję nad systemowymi rozwiązaniami, które pozwolą uprościć zasady przyznawania ulg, poprawić integrację transportową oraz efektywniej wykorzystać środki publiczne.