Witaj szkoło!

Rozpoczynamy kolejny rok szkolny, a z nim: 

• nowy skład kierownictwa ministerstwa właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz jednostek podległych lub nadzorowanych przez ME,
• nowe rozwiązania systemowe dotyczące zapewnienia opieki i edukacji uczniom będącym obywatelami Ukrainy, którzy po dniu 24 lutego 2022 r. przybyli do Rzeczypospolitej Polskiej,
• wycofanie przedmiotu Historia i Teraźniejszość (HiT),
• uszczuplone podstawy programowe i jednocześnie wprowadzeniem, na każdym etapie edukacyjnym, obowiązkowych zajęć z udzielania pierwszej pomocy
• drobne zamieszanie na listach lektur, 
• trochę większe zamieszanie z organizacją w szkołach lekcji religii.

Mamy też spotkania w ramach odświeżonego Zespołu do spraw pragmatyki zawodowej nauczycieli oraz zupełnie nowy Zespół do spraw integracji edukacyjnej dzieci uchodźców z Ukrainy (spotkanie zaplanowane na wrzesień).

Pojawiła się też rzecz całkowicie nowa, nowatorska, wykraczająca poza sferę oświaty, jednak mająca na nią bezpośredni wpływ - mianowicie projekt ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. 

Tyle twarde fakty i realna sytuacja edukacji formalnej. Nie napiszemy, czego zabrakło, choć jest tego sporo.  Rozpoczynamy ten „nowy rok” z nadzieją, że kierownictwo MEN skoncentruje swoją uwagę także na „ciałach”, które zostały utworzone dawno temu, a mimo to, nadal są warte zainteresowania. Jednym z nich jest Zespół ds. Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Czytanie jest ważne

Kilka dni temu pani Barbara Nowacka, w rozmowie z Magdaleną Rigamonti, sformułowała istotny postulat: „abyśmy zrozumieli, co to jest lista lektur. Na pewno to nie są książki jedyne, jakie dziecko może przeczytać w życiu.”

Otóż to.  Przecież nie ma zakazu czytania książek innych. I patrząc na wyniki (międzynarodowego) badania osiągnięć czwartoklasistów w czytaniu (PIRLS) z 2021 r.  mamy w młodym społeczeństwie potencjał!*  W 2021 roku średni wynik polskich uczniów w zakresie czytania był jednym z najwyższych wśród 59 krajów* biorących udział w badaniu. Polscy czwartoklasiści osiągnęli wynik taki sam jak uczniowie z Finlandii i był on zbliżony do wyników uczniów z Tajwanu i Szwecji.  Najlepszy wynik osiągnęli uczniowie z Singapuru. Uczniowie z Polski i Finlandii uzyskali najlepszy wynik wśród krajów UE uczestniczących w badaniu. 

Także wśród odsetka uczniów osiągających najwyższy poziom umiejętności Polska zajmuje wysokie miejsce. I tym razem Singapur ma największą liczbę uczniów, którzy odznaczają się najbardziej złożonymi umiejętnościami, charakterystycznymi dla poziomu zaawansowanego. Co to oznacza?  Że w zakresie czytania tekstów literackich uczniowie czytając przeważnie trudne teksty, potrafią interpretować i łączyć ze sobą wydarzenia fabularne i działania postaci, aby opisać przyczyny, motywacje tych działań, oraz uczucia i rozwój postaci. Uczniowie rozumieją intencje autora związane z zastosowaniem języka, stylu i kompozycji.  Natomiast w zakresie czytania tekstów informacyjnych uczniowie potrafią wnioskować na temat złożonych informacji podanych na różnych stronach internetowych i zamieszczonych w różnych fragmentach tekstu, potrafią interpretować i integrować różne informacje, a także odpowiednio je porównywać i na ich podstawie formułować wyjaśnienia, potrafią dokonać oceny zastosowanych środków, ocenić elementy tekstowe, wizualne i interaktywne, dostrzec cel ich użycia, jak również rozpoznać cel ich zastosowania przez autora.

W 2021 roku 63% badanych uczniów zdecydowanie zgadzało się z opinią, że czytanie jest dla nich łatwe. Jedynie 10% zdecydowanie przyznało, że ma kłopot z czytaniem opowiadań, w których są trudne słowa. 

Z badania PIRLS wynika jednak, że naszym dzieciom brakuje pozytywnego nastawienia do czytania, czyli wewnętrznej motywacji. Uczniowie, którzy są wewnętrznie zmotywowani, uważają czytanie za czynność interesującą i przyjemną samą w sobie.  A polscy czwartoklasiści są w tej kwestii dopiero na siódmej pozycji od końca (!). Zdecydowanie pozytywną postawę wobec czytania (bardzo lubiący czytać) ma jedynie 23% z nich przy średniej międzynarodowej 42%.