Wystąpienie do Minister Minister Rodziny i Polityki Społecznej

Wystąpienie Unii Metropolii Polskich do Minister Rodziny i Polityki Społecznej, Pani Marleny Maląg, w sprawie wprowadzenia zmian w ustawie o świadczeniach rodzinnych

Szanowna Pani Minister,

w bieżącym roku minie 6 lat od wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który 21 października 2014 r. (sygn. akt K 38/13) orzekł o niekonstytucyjności wprowadzenia do ustawy o świadczeniach rodzinnych kryterium wieku powstania niepełnosprawności, jako przesłanki uzależniającej uzyskanie świadczenia pielęgnacyjnego.

Trybunał Konstytucyjny w swoim uzasadnieniu do wyroku napisał:

„Ustawodawca zobowiązany jest precyzyjnie określić racjonalne przesłanki, od których uzależni zróżnicowany poziom świadczenia dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych. Za punkt wyjścia musi jednak przyjąć jednakowe traktowanie takich opiekunów niezależnie od istniejącego już w ustawie preferencyjnego traktowania opiekunów niepełnosprawnych dzieci. Wykonanie niniejszego wyroku Trybunału Konstytucyjnego wymaga podjęcia działań ustawodawczych, które doprowadzą do przywrócenia równego traktowania opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych. Trybunał nie przesądza, jaki model ustalenia świadczeń dla tych opiekunów należy przyjąć. Ustawodawca ma w tej kwestii pewien margines swobody. Powinien wszakże uwzględnić zarówno możliwości finansowania świadczeń z budżetu państwa, jak i uszanować poprawnie nabyte prawa osób, które korzystają obecnie ze świadczeń w zaufaniu do państwa. Skutkiem wejścia w życie niniejszego wyroku nie jest ani uchylenie art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych, ani uchylenie decyzji przyznających świadczenia, ani wykreowanie „prawa” do żądania świadczenia dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, jeżeli niepełnosprawność podopiecznych nie powstała w okresie dzieciństwa. Trybunał Konstytucyjny orzekł ostatecznie o niekonstytucyjności jedynie części normy wynikającej z art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych. Poprawienie stanu prawnego w tym zakresie należy wyłącznie do ustawodawcy, który – biorąc pod uwagę skutki społeczne rozstrzygnięć podejmowanych w badanej materii – powinien tego dokonać bez zbędnej zwłoki.”

Niewprowadzenie przedmiotowych uregulowań spowodowało sytuacje, w których od decyzji organów gminy odmawiających przyznania świadczenia pielęgnacyjnego dla opiekunów osób, gdzie niepełnosprawność powstała po ukończeniu 18 lub 25 lat składane są odwołania do Samorządowych Kolegiów Odwoławczych, które uchylają decyzje organów gminy i przyznają świadczenie w takich przypadkach. Wydłuża to w znaczny sposób drogę do uzyskania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego i różnicuje prawo do świadczenia

w zależności od postępowania wnioskodawcy i indywidualnych rozstrzygnięć kolegiów odwoławczych i sądów administracyjnych. W takich okolicznościach urzędnicy gminni oskarżani są o nieudolność, ponieważ mieszkańcy nie rozumieją dlaczego gmina odmawia świadczenia, a przyznaje je Kolegium Odwoławcze.

Z tego względu prosimy o podjęcie działań mających na celu unormowanie zasad przyznawania świadczeń opiekuńczych.

19.10.2020 – pismo do Minister Rodziny i Polityki Społecznej