Z kwietniowego posiedzenia KWRiST

W trakcie kwietniowego posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu terytorialnego, które odbyło się 27 dnia tego miesiąca, powołany został także nowy, doraźny Zespół ds. Uchodźców Wojennych z Ukrainy. – Sejm właśnie pracuje nad wydłużeniem o kolejne 60 dni przepisów zapewniających opiekę uchodźcom z Ukrainy w postaci wyżywienia i zakwaterowania. Chcemy ten czas wykorzystać do przygotowania rozwiązań systemowych, które umożliwią usamodzielnienie się Ukrainkom i Ukraińcom i zaadoptowanie w Polsce - mówił Paweł Szefernaker, współprzewodniczący KWRiST ze strony rządowej.

Nowo powołany Zespół zajmie się sprawami związanymi z realizowaniem przez jednostki samorządu terytorialnego zadań w związku z przybyciem do Polski obywateli Ukrainy w szczególności z zakresu: edukacji, polityki społecznej oraz ochrony zdrowia.

Informacja BGK i prośba o współpracę

W trakcie posiedzenia najwięcej czasu poświęcono wnioskowi strony samorządowej KWRiST o dyskusję na temat wprowadzenia zmian w Programie Inwestycji Strategicznych Polski Ład. Strona samorządowa przedstawiła swoje prośby i postulaty dotyczące niezbędnych – w ocenie samorządów – zmian w tym programie. Są one konieczne, ponieważ diametralnie zmieniły się warunki realizacji inwestycji (wysoka inflacja, odpływ pracowników z branży budowlanej w związku z wojną w Ukrainie, rosnące ceny materiałów budowlanych, mała dostępność firm projektowych, itp.). Dlatego przedstawiciele strony samorządowej apelowali do rządu m.in. o wydłużenie czasu ważności promes przyznanych w pierwszym naborze w ramach Funduszu Inwestycji Samorządowych Polski Ład; możliwość zawierania umów w sytuacji, gdy przetarg został rozstrzygnięty nie w całości, a w części; możliwość zmiany zakresu planowanej do realizacji inwestycji; czy podniesienie wartości przyznanych JST promes.

Odpowiadając na przedstawione przez stronę samorządową postulaty Beata Daszyńska – Muzyczka, prezes BGK wskazała po pierwsze, że większość zgłoszonych przez przedstawicieli JST propozycji jest bardzo trudna lub wręcz niemożliwa do spełnienia. W szczególności niemożliwym do zrealizowania jest postulat dotyczący zwiększenia wartości promes. – To by oznaczało, że budżet programu, który w pierwszym naborze wart jest 24 mld zł, czyli tyle ile wynoszą roczne wydatki inwestycyjne wszystkich samorządów, urósłby do nie wiadomo jakich rozmiarów, w dodatku niemalże automatycznie – wskazywała Beata Daszyńska - Muzyczka.

Natomiast jako trudną i wymagającą wielkiego nakładu pracy oceniła prezes BGK propozycję umożliwiającą samorządom proporcjonalne zmniejszenie planowanych inwestycji. W jej ocenie wymagałoby to ponownego przeanalizowania wszystkich wniosków, które zostały w pierwszym naborze zgłoszone. A ponadto, jak podkreślała prezes Daszyńska – Muzyczka. - Każda zmiana tworzy precedens i w kolejnych naborach będzie też istniała pokusa zmieniania zakresu lub innej modyfikacji projektów – przekonywała. Jednocześnie prezes BGK obiecała, że wraz ze współpracownikami przyjrzy się tym inwestycjom, które w obecnych warunkach z dużym prawdopodobieństwem nie zostaną zrealizowane. – Proszę o zebranie przykładów wszystkich takich inwestycji, o których już teraz wiadomo, że na 95%, na 100% nie zostaną zrealizowane – mówiła Beata Daszyńska – Muzyczka.

Prezes BGK poinformowała także stronę samorządową o przyjętych przez rząd zmianach w programie. – Rada Ministrów znowelizowała uchwałę w sprawie programu wydłużając ważność przyznanych w pierwszym naborze promes o trzy miesiące, czyli do 18 sierpnia br. To zmiana, na którą samorządy czekały, umożliwi wielu samorządom realizacje inwestycji.

Na tą – skąd inąd dobrą dla JST informację zareagował Marek Wójcik, sekretarz strony samorządowej KWRiST skierowanym do rządu apelem. – Dzisiaj się dowiadujemy, że wczoraj rząd zmienił program. Na miły Bóg! współpracujcie z nami w tym zakresie! – mówił Marek Wójcik.

Samorządy chcą rozmów z ministrem infrastruktury…

Ważnym dla 64 miast na prawach powiatu i 314 powiatów tematem poruszonym na posiedzeniu była sprawa opłat za wydanie dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego i zalegalizowanych tablic (tablicy) rejestracyjnych oraz ich wtórników. Temat przedstawił Grzegorz Kubalski, zastępca dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich mówiąc, że opłaty za te czynności nie zmieniły się od lat (np. opłata za przeprowadzenie badania technicznego pojazdu od 2004 r., a opłaty związane z rejestracją pojazdu od 2010 r.), a każda próba rozmów z rządem na temat ich zmiany (podwyższenia) kończy się stwierdzeniem strony rządowej, że nie jest to możliwe z powodów politycznych.

 – Nie jest to możliwe ze względu na niezadowolenie społeczne z jakim taka podwyżka się spotka. To jest najczęstsza odpowiedź jaka słyszymy od strony rządowej. Jednocześnie to niezadowolenie społeczne nie przeszkadza rządowi podwyższać innych opłat o podobnym charakterze, a których beneficjentami są podmioty z administracją rządową powiązane, np. Transportowy Dozór Techniczny – mówił Grzegorz Kubalski, wskazując, że np. opłata za wydanie wtórnika świadectwa dopuszczalności pojazdu ADR została w lipcu 2021 r. podniesiona o 225%; opłata za odstępstwo od warunków technicznych pojazdu została podniesiona w grudniu 2021 r. o 4500%; a planowana podwyżka opłaty za wydanie świadectwa kompetencji diagnosty ma wynieść 1000%.

Dyrektor Biura ZPP wyraził także – w imieniu strony samorządowej – niezadowolenie, że na tematy w/w opłat przedstawiciele JST nie mają możliwości dyskutować z kierownictwem odpowiedzialnego Ministerstwa Infrastruktury. –Wyrażamy współczucie dla urzędników ministerstwa, którzy muszą dyskutować z mai na te tematy i powtarzać, że decyzja w tym zakresie nie leży w ich rękach. Tutaj jest potrzebna decyzja polityczna. Dlatego konieczne jest w tej sprawie spotkanie z ministrem infrastruktury Andrzejem Adamczykiem, albo z premierem Mateuszem Morawieckim, jeżeli to pomoże – mówił Grzegorz Kubalski.

… oraz pełnomocnikiem ds. osób niepełnosprawnych

W trakcie posiedzenia strona samorządowa wystąpiła do rządu z wnioskiem o przedstawienie propozycji rozwiązań legislacyjnych dot. mechanizmu uznawania orzeczeń wydanych przez organy ukraińskie odnośnie osób niepełnosprawnych. W ocenie strony samorządowej obowiązujące w tym zakresie rozwiązania skutecznie uniemożliwiają pomoc osobom, które potrzebują jej tu i teraz. Ponieważ w trakcie prezentowania tego punktu nie było nikogo z kierownictwa Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, strona samorządowa zawnioskowała, aby na kolejnym posiedzeniu Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej KWRiST obecny był Paweł Wdówik pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych.

Negatywne opinie KWRiST

W trakcie posiedzenia opiniowano wiele projektów ustawy i rozporządzeń oraz wniosków strony rządowej. Strona samorządowa nie zgodziła się m.in. aby wiążącą opinię do projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa (UC101) wydał zespół KWRiST. Strona samorządowa uznała, że ze względu na wagę spraw, które projektowana ustawa ma regulować opinia powinna zapaść na posiedzeniu plenarnym Komisji.

Negatywną opinię otrzymał projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie mechaniczno - biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych. - Strona samorządowa nie widzi możliwości dla opinii pozytywnej m.in. dlatego, że cały czas czekamy na implementację rozszerzonej odpowiedzialności producenta, systemu kaucyjnego oraz systemu SUP (single use plastic), od których zależy strumień odpadów, za jaki będą odpowiadać samorządy i ich instalacje – uzasadniał Leszek Świętalski, dyrektor Biura Związku Gmin Wiejskich RP.