Ogólne

Z Premierem Morawieckim rozmowy o Krajowym Planie Odbudowy

Cofnij

8 kwietnia 2021

7 kwietnia br. odbyło się spotkanie Strony Samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego z Prezesem Rady Ministrów Mateuszem Morawieckim. Samorządowcy przekonywali Premiera dlaczego decentralizacja zarządzania funduszami pomocowymi w ramach KPO ma tak istotne znaczenie dla ich prawidłowego wykorzystania oraz dlaczego nie warto pomijać w rozdziale środków pomocowych dużych miast i ich obszarów funkcjonalnych.

W posiedzeniu, oprócz Premiera Morawieckiego uczestniczył Waldemar Buda, Wiceminister Funduszy i Polityki Regionalnej, także Prezydenci Miast Unii Metropolii Polskich: Marcin Krupa, Prezydent Katowic; Krzysztof Żuk, Prezydent Lublina oraz Jacek Sutryk, Prezydent Wrocławia, a także przedstawiciele pozostałych ogólnopolskich korporacji samorządowych wchodzących w skład KWRiST: Unii Miasteczek Polskich; Związku Gmin Wiejskich RP; Związku Miast Polskich; Związku Powiatów Polskich; Związku Województw RP.

W trakcie spotkania z Premierem przedstawiciele Strony Samorządowej przedstawili swoje najważniejsze zastrzeżenia do projektu KPO, które zgłaszane były już wielokrotnie, zarówno w trakcie odbywających się pod koniec marca wysłuchań publicznych, jak i na marcowym posiedzeniu KWRiST.

O zgłaszanych przez miasta Unii Metropolii Polskich zastrzeżeniach do KPO czytaj więcej:

 

·        UMP aktywnie uczestniczy w wysłuchaniach publicznych w sprawie KPO;

·        KPO: Miasta wykluczone ze środków na zieloną energię;

·        Miejska kolej, metro i tramwaje gwarancją zeroemisyjnego transportu.

 

Stanowisko Unii Metropolii Polskich zaprezentował Krzysztof Żuk, natomiast w imieniu Związku Miast Polskich głos zabierał Jacek Sutryk oraz Jacek Karnowski.

Wystąpienia samorządowców poprzedzone zostały ogólnym omówieniem problemów (o charakterze ustrojowym) występujących w relacjach rząd – samorząd oraz podkreśleniem wymogu przestrzegania zasad jawności, przejrzystości i równej dostępności wszystkich beneficjentów do funduszy unijnych. Zwrócono uwagę na fakt, ze planowane w KPO działania powinny dotyczyć wszystkich miast, a nie tych, które zostały zaliczone do kategorii „tracących funkcje społeczno-gospodarcze”.

Jacek Sutryk mówił, że samorządowcy chcą się aktywnie włączyć w odbudowę gospodarki po pandemii. Jednak ich zaufanie zostało nadwyrężone choćby przez uznaniowy sposób podziału środków z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych. Prezydent Wrocławia podkreślał, że dla samorządów wizja państwa opartego na centralizacji jest nie do zaakceptowania. – My proponujemy wzmacnianie samorządności, a proponuje nam się centralizację państwa i podporządkowanie nas rozrastającej się administracji centralnej, osłabianie finansowe i zmniejszanie odpowiedzialności samorządów. Nie chcemy się na to zgodzić – mówił Prezydent Sutryk.

Z kolei Krzysztof Żuk upominał się o niedyskryminowanie w Krajowym Planie Odbudowy mieszkańców dużych miast i ich obszarów metropolitalnych. – Dyskryminacja ta stała się niestety elementem szerszej polityki rządu, co widać chociażby przy podziale środków z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych – mówił Prezydent Lublina wyjaśniając, dlaczego wsparcie dużych miast i metropolii w ramach KPO jest konieczne, a będzie korzystne dla rozwoju całego kraju. Krzysztof Żuk zgodził się także ze stanowiskiem wyrażonym przez Jacka Sutryka, że samorządy nie godzą się na postępującą centralizację państwa.

Dlaczego wsparcie miast i metropolii jest konieczne?

Według danych Ministerstwa Finansów oraz Związku Miast Polskich to właśnie miasta – w szczególności zaś miasta na prawach powiatu – znajdują się w najtrudniejszej sytuacji spowodowanej zarówno zmniejszeniem dochodów na skutek pandemii COVID-19, jak i wskutek wprowadzonych przez rząd zmian prawnych, w tym w podatkach PIT i CIT. Efektem tego był gwałtowny spadek nadwyżki operacyjnej w 2020 r która obniżyła się w porównaniu do 2019 r o blisko 38%.

– Taka sytuacja wpływa na potencjał rozwojowy miast, na który składają się trzy elementy: potencjał własny (tj. nadwyżka operacyjna); wsparcie ze środków zewnętrznych (głównie z dotacji UE) oraz finansowanie zwrotne (którego poziom limitowany jest w ustawie o finansach publicznych) – wyjaśnia Prezydent Lublina. – Oznacza to, że malejąca nadwyżka operacyjna w miastach wręcz uzasadnia wsparcie z KPO wszystkich miast, a nie tylko – jak przyjęto – miast „tracących funkcje społeczno- gospodarcze”.

Dodać należy, ze w świetle analiz Związku Miast Polskich każde zmniejszenie nadwyżki operacyjnej w podsektorze samorządowym oznacza 2.5 – krotne zmniejszenie poziomu inwestycji jednostek samorządu terytorialnego (dalej też: JST)z uwagi na mniejsze środki własne i mniejszą zdolność kredytową. W konsekwencji JST, a w szczególności miastom, grozi wyhamowanie inwestycji rozwojowych. To zaś oznacza nie tylko osłabienie potencjału rozwojowego JST, ale również znacznie mniejsze wpływy do budżetu państwa z PIT, CIT i VAT.

Krzysztof Żuk wskazuje ponadto, że według danych Ministerstwa Finansów nadwyżka operacyjna JST do 2027 r. wyniesie łącznie ponad 120 mld zł. Tymczasem potrzeby inwestycyjne JST (głównie miast) w zakresie infrastruktury wod-kan, ciepłownictwa, zagospodarowania odpadów, budowy dróg czy też transportu publicznego i budowy infrastruktury społecznej można szacować na znacznie ponad 400 mld. – Oznacza to, że bez wzmocnienia potencjału dochodowego JST oraz bez zewnętrznego zasilenia środkami z UE, realizacja w najbliższych latach potrzeb inwestycyjnych (wynikających z rosnących oczekiwań mieszkańców oraz z wymogów zmieniającego się prawa) nie będzie możliwa – podkreśla Prezydent Lublina, i dodaje, że od skutecznej i zgodnej współpracy rządu i samorządu oraz od wspólnej odpowiedzialności za naszą przyszłość, zależy czy grozić nam będzie stagnacja (zwłaszcza w wymiarze lokalnym) czy tez utrzymamy wspólnie pożądane tempo rozwoju lokalnego i regionalnego.

Czego oczekują samorządy?

Przede wszystkim domagają się większego udziału strony samorządowej w realizacji Krajowego Planu Odbudowy. A także klarownych reguł dzielenia środków unijnych w różnych programach i obszarach. Ponadto oczekują współpracy przy uchwalaniu ustawy wdrażającej Krajowy Plan Odbudowy.

W ramach nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej (Polityka Spójności) na lata 2021-2027 Polska będzie mogła otrzymać z Wieloletnich Ram Finansowych oraz Europejskiego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności ok. 139 mld euro w formie dotacji oraz 34 mld euro w formie pożyczek, co w przeliczeniu na złotówki daje 775 mld zł.

 

W trakcie spotkania z Mateuszem Morawieckim samorządowcy podkreślali także jak wielkie znaczenie dla skutecznego wykorzystania środków europejskich dostępnych w ramach KPO ma decentralizacja zarządzania nimi.

– Krajowy Plan Odbudowy to olbrzymia nadzieja dla samorządów. Nie chcemy być tylko jego beneficjentami. Nie zgadzamy się z argumentami Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, że problemy natury technicznej uniemożliwiają samorządom regionalnym udział we wdrażaniu KPO. Tylko decentralizacja programu zapewni jego skuteczne wdrażanie. Środki finansowe, które płyną do nas z Unii Europejskiej są potrzebne natychmiast, a samorządy gwarantują przyśpieszenie wdrażania. W naszych stanowiskach wskazujemy też na konieczność przekazania min. 40% programu na poziom regionalny – mówiła Elżbieta Polak, Marszałek Województwa Lubuskiego.

Postulaty częściowo uwzględnione

Mateusz Morawiecki zapewniał, że rząd przyjął już część uwag i wniosków samorządów do projektu Krajowego Planu Odbudowy. Jako przykład podał znaczące przesunięcie środków na inwestycje związane z transportem tzw. zeroemisyjnym, szynowym, w tym na tramwaje, ale także na linie kolejowe i zakup nowego taboru. Rząd przyjął również postulat dotyczący udziału przedstawicieli samorządu terytorialnego w Komitecie Monitorującym KPO, o co bardzo zabiegali samorządowcy. Również postulat zwiększenia środków na ochronę zdrowia został przyjęty przez rząd.

X
Używamy ciastka

Na tej stronie internetowej używamy plików cookie. Niektóre z nich są wymagane do działania strony, inne są użyteczne, aby zapewnić Ci najlepsze wrażenia z korzystania z sieci..