Facebook
Twitter
LinkedinRegionalne Izby Obrachunkowe nie są częścią administracji rządowej. Wynika to z przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Jeżeli ustawodawca chciał umiejscowić Regionalne Izby Obrachunkowe w ramach struktury administracji rządowej, uczyniłby to wymieniając je w rozdziale VI Konstytucji poświęconym rządowi i administracji rządowej. W rozdziale tym nie ma mowy o regionalnych izbach obrachunkowych. Pojawiają się one dopiero w Rozdziale VII Konstytucji poświęconym samorządowi terytorialnemu. W art. 171 ust. 1 Konstytucja wskazuje, że Regionalne Izby Obrachunkowe są organami nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych. To po pierwsze.
Po drugie sama nazwa nadana temu organowi, tj. „izba obrachunkowa”, wskazuje kolegialną strukturę i kontrolno-orzeczniczy oraz audytorski charakter omawianych organów. A audytor – aby w sposób kompetentny kontrolować finanse danego podmiotu – musi być obiektywny, a co za tym idzie niezależny.
Po trzecie pamiętać trzeba, że majątek i budżety jednostek samorządu terytorialnego są odrębne od majątku Skarbu Państwa i budżetu centralnego (rządowego). Jednocześnie pomiędzy Skarbem Państwa, a JST dochodzi do sporów majątkowych, a pomiędzy budżetem centralnym (rządowym) a budżetami samorządowymi zachodzą liczne transfery finansowe. Jeżeli zatem Regionalne Izby Obrachunkowe zaliczone by zostały do administracji rządowej, to mamy do czynienia z sytuacją, w której funkcje audytorskie wobec JST są realizowane przez organ reprezentujący jedną ze stron. W takiej sytuacji o niezależności audytora nie może być mowy.
Zarząd Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza zauważa, że zmiany zawarte w rządowym projekcie nowelizacji ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, w sposób diametralny zmieniają m.in. zasady powoływania prezesów Regionalnych Izb Obrachunkowych, jak i członków kolegiów tych izb. Zmiany te powodują, że decydujący wpływ na obsadę tych stanowisk będzie miał prezes Rady Ministrów oraz minister Spraw Wewnętrznych i Administracji. Co więcej to Prezes Rady Ministrów wraz z Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji ma decydować o takich sprawach jak: siedziby Izb i ich oddziałów zamiejscowych, zasięgu terytorialny ich działania, szczegółowa organizacja izb, czy liczba członków kolegium Izb.
Zarząd UMP wskazuje, że zmiany te są sprzeczne z wynikającą z Konstytucji RP zasadą niezależności Regionalnych Izb Obrachunkowych od administracji rządowej. Tym samym stanowią realne zagrożenie dla samodzielności i niezależności JST. Zaproponowane w rządowym projekcie nowelizacji ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych zmiany spowodują też naruszenie równowagi między administracją rządową a samorządową. Mogą też spowodować, że niezależny (do tej pory) organ nadzoru nad finansami JST będzie przez rząd wykorzystywany w sporach z JST powstałych zarówno na tle politycznym i finansowym.
