O dochodach JST na sierpniowym posiedzeniu KWRiST

Przypomnijmy, że projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (druk sejmowy 2542) został przyjęty przez rząd na posiedzeniu Rady Ministrów 23 sierpnia br. bez formalnego skierowania do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego w celu skonsultowania jego treści z przedstawicielami JST. Jak wyjaśnił na posiedzeniu KWRiST Sebastian Skuza, wiceminister finansów wynikało to nie z lekceważenia KWRiST, czy ogólnopolskich organizacji samorządowych i samorządów, a z ekstraordynaryjnego trybu prac nad tym projektem. – Mamy taką sytuację, która wymaga podejmowania szybkich działań. Dotyczy to także sytuacji finansowej JST. Stąd ten pilny tryb procedowania projektu, który ma być też rozpatrywany na posiedzeniu Sejmu zwołanym na 2 września – wyjaśniał wiceminister.

Stanowisko samorządowców

- Pominięcie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego w pracach nad tym projektem uniemożliwiło wypracowanie rozwiązań, które byłyby optymalne i lepsze z punktu widzenia wszystkich jednostek samorządu terytorialnego – odpowiadał w imieniu strony samorządowej Grzegorz Kubalski, zastępca dyrektora biura Związku Powiatów Polskich, dodając że wypracowane przez Unię Metropolii Polskich oraz Związek Miast Polskich stanowisko w sprawie projektu zostało zaakceptowane przez wszystkie ogólnopolskie korporacje samorządowe wchodzące w skład KWRiST, a zawarte w nim postulaty rząd i resort finansów powinien traktować jako pochodzące od całości strony samorządowej KWRiST.

Żadna korzyść

O tym jakie zmiany w projekcie należy w opinii samorządów wprowadzić do projektu mówił Marek Wójcik, sekretarz strony samorządowej KWRiST, który na wstępie zaapelował w imieniu strony samorządowej, aby rząd i MF w przestrzeni publicznej nie komunikował, że projekt ten przekazuje dodatkowe środki dla JST, ponieważ de facto nie są to dodatkowe pieniądze przekazane samorządom z budżetu państwa, tylko ich własne.

– Po pierwsze apelujemy, aby rząd i ministrowie nie używał w przekazywanych na temat projektu informacjach, że są to środki dodatkowe dla JST. Prawda jest taka, że stanowią one część tych środków, których samorządy zostały pozbawione w wyniku wprowadzania zmian w ramach Polskiego Ładu 1.0 i 2.0. – Dla części samorządów mogą to być dodatkowe środki, ale pochodzić one będą z puli pieniędzy, których inne samorządy zostały pozbawione. Innymi słowy, wszystkie te środki pochodzą z puli samorządowej, a nie są środkami dodatkowymi, przekazanymi JST z budżetu państwa – wskazywał Marek Wójcik.

Jeżeli zaś chodzi o konieczne do wprowadzenia do projektu ustawy korekty, to dotyczą one kwestii podatku Janosikowego, realizacji projektów energetycznych, zwiększenia puli środków, które mają być JST przekazane na mocy nowelizacji, wykreślenia przepisów mówiących o rezygnacji z subwencji rozwojowej w 2023 r. oraz dodania do projektu przepisów gwarantujących samorządom udział w PIT płaconym w formie ryczałtu od 1 stycznia 2023 r.

Przedsięwzięcia energetyczne

Kolejny postulat strony samorządowej dotoczył wydłużenia do roku 2027 terminu, w którym samorządy mają większą możliwość skorzystania ze środków na przedsięwzięcia energetyczne. Chodzi głównie o to, aby nie karać tych gmin i miast, które już do tej pory zrobiły wiele w tym kierunku i tak jak np. Kraków wyeliminowały (praktycznie wszystkie) istniejące w mieście piece opalane węglem. – Obecnie część mieszkańców ma do władz Krakowa pretensje za to, że zrealizowały to dobre działanie, zwłaszcza w kontekście przyznawanego obecnie dodatku węglowego – wskazywał Marek Wójcik.

Subwencja rozwojowa

Strona samorządowa zaapelowała także o wykreślenie z projektu nowelizacji przepisu, który rezygnuje z subwencji rozwojowej w roku 2023. - Prosimy o pozostawienie tej subwencji, ponieważ środki, które przekażecie nam teraz są środkami, które wykorzystamy na równoważenie tegorocznego budżetu. Dlatego też postulowaliśmy o ich przekazanie jak najszybciej, aby to nie było tak jak w roku ubiegłym na koniec grudnia. Ministerstwo Finansów zadeklarowało, że te środki trafią do JST jeszcze w listopadzie, za co dziękuję, bo nie mam wątpliwości, że zostaną one wykorzystane na równoważenie dochodów i wydatków bieżących ewentualnie na wkład własny do prowadzonych projektów infrastrukturalnych – argumentował sekretarz strony samorządowej KWRiST. - Prosimy także, aby od 1 stycznia 2023 r. zagwarantować samorządom udział w podatku PIT płaconym w formie ryczałtu. Nie chcę rozwijać tego tematu, bo jest on powszechnie znany, tak samo jak powszechne jest zjawisko przechodzenia przez osoby prowadzące działalność gospodarczą z podatku PIT płaconego według skali podatkowej na ryczałt. W efekcie JST tracą dochody, ponieważ – jak wiadomo – udziałów w podatku PIT płaconym w formie ryczałtu JST nie posiadają.  Stąd prosimy o zagwarantowanie – od 1 stycznia 2023 r. - udziałów w PIT ryczałtowym takich samych, jak te, które JST mają w PIT płaconym według skali podatkowej - mówił Marek Wójcik.

Nie rozmawiajmy o nadwyżce

Sekretarz strony samorządowej zaapelował ponadto do resortu finansów, aby nie informował opinii publicznej o nadwyżce budżetową jaką samorządy mają po dwóch kwartałach 2022 r. jako o fakcie świadczącym o doskonałej kondycji finansowej JST. – Nadwyżka operacyjna po dwóch pierwszych w kwartałach roku budżetowego nie jest niczym nadzwyczajnym. To, że ona występuje, jest zjawiskiem normalnym wynikającym z gospodarki finansowej JST. Taka nadwyżka występowała co roku w latach poprzednich. O kondycji finansowej JST można rozmawiać dopiero wówczas, gdy znane będą wyniki finansowe samorządowych budżetów po III i IV kwartale – wskazywał sekretarz Wójcik.

MF: jesteśmy otwarci na dyskusję

W odpowiedzi na uwagi strony samorządowej Sebastian Skuza wskazał, że resort finansów jest otwarty na dyskusję o korektach w ustawie. W szczególności zadeklarował, że resort finansów jeszcze raz przyjrzy się rozwiązaniom dotyczącym naliczania podatku Janosikowego. Odnośnie do propozycji przyznania samorządom udziałów w PIT ryczałtowym wskazał, że MF rozważą wprowadzenie takiego rozwiązania, ale nie wcześniej niż od 1 stycznia 2024 r. - Chcemy się przyjrzeć, jak rozkładają się dochody z PIT po zmianach podatkowych wprowadzonych Polskim Ładem 1.0 i 2.0 – wskazywał wiceminister Skuza.

Sebastian Skuza wskazał także, że nadwyżka operacyjna JST po dwóch kwartałach jest po prostu faktem, tak samo jak faktem jest nadwyżka operacyjna w budżecie państwa. Dodał jednocześnie, że według jego prognoz zaplanowany na koniec 2022 r. przez JST deficyt w wysokości 40 mld zł będzie dużo mniejszy.

Posiedzenie KWRiST odbyło się 31 sierpnia 2022 r. w formie hybrydowej.