Z kwietniowego posiedzenia Komisji Wspólnej

Plenarne posiedzenie Komisji Wspólnej odbyło się 23 kwietnia 2024 r. w siedzibie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie. obradom współprzewodniczyli prezydent Lublina, Krzysztof Żuk (strona samorządowa, Unia Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza) oraz wiceminister Tomasz Szymański (strona rządowa, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji). 

Deklaracja na 20-lecie członkostwa w UE

Spotkanie rozpoczęło się od przedstawienia „Deklaracji samorządów terytorialnych w 20 rocznicę przystąpienia Polski do Unii Europejskiej”. 

„Europejskie aspiracje Polski, tłumione przez blisko pół wieku po II wojnie światowej, zostały ponownie wyrażone przez wielki ruch społeczny SOLIDARNOŚĆ w uchwalonym w październiku 1981 r. w Gdańsku programie przebudowy państwa zatytułowanym SAMORZĄDNA RZECZPOSPOLITA (...) Odbudowany od 27 maja 1990 r. polski samorząd terytorialny stal się nie tylko filarem demokracji lokalnej, ale także efektywnym gospodarzem swoich gmin i miast, a wkrótce również powiatów i regionów. (...) dzięki przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej polityka spójności oraz wspierania rozwoju lokalnego i regionalnego, kształtowana wspólnie w skali całej Unii Europejskiej, stworzyła wielką szansę przyśpieszenia modernizacji i rozbudowy naszej infrastruktury społecznej i technicznej, służącej podnoszeniu jakości życia Polaków. Proces ten był możliwy i jest skutecznie realizowany dzięki zaangażowaniu naszych społeczności lokalnych i regionalnych. Powierzenie samorządowi terytorialnemu odpowiedzialności za rozwój: w skali lokalnej - gminom i powiatom, oraz regionalnej - upodmiotowionym województwom, które są gospodarzami wielkiej części programów i funduszy unijnych, umożliwiło Polsce wykorzystanie tej szansy w maksymalnym stopniu. (...) Dlatego przedstawiciele polskich organizacji samorządowych, uznając dwudziestolecie członkostwa Polski w Unii Europejskiej za nadzwyczajny czas rozwoju, wzajemnie korzystny dla Polski i dla Europy, dziękują wszystkim zaangażowanym na każdym szczeblu w proces budowy zjednoczonej Europy i deklarują pełne uczestnictwo naszych społeczności lokalnych i regionalnych w jej dalszym rozwoju” - czytamy m.in. w Deklaracji, której pełną treść, podczas posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego odczytał współprzewodniczący ze strony samorządowej, prezydent Lublina Krzysztof Żuk.

- Dwadzieścia lat temu to był dla nas wszystkich krok w nieznane, wszyscy, społeczeństwo, obywatele, rolnicy, przedsiębiorcy, obawiali się tego, co przyniesie członkostwo Polski w Unii Europejskiej. Ale dzięki ciężkiej pracy nas wszystkich, dzięki determinacji te dwadzieścia lat okazało się sukcesem, a pamiętajmy, że to zaangażowanie obywatelskie, samorządowe było ogromne. Przed nami wiele wyzwań, polityka klimatyczna, emigracja, ale przede wszystkim wojna w Ukrainie, to są tematy, które będą determinowały naszą przyszłość, przyszłość naszych dzieci, naszych wnuków, Jestem przekonana, że nasze członkostwo w Unii Europejskiej to gwarancja tego, żebyśmy czuli się bezpiecznie - mówiła Anna Radwan-Röhrenschef, wiceminister spraw zagranicznych.

Sprawy różne, a wśród nich...

Punkt poświęcony omówieniu „spraw różnych” to czas na omówienie spraw ważnych dla samorządów. Tak było też i tym razem. Dyskusja o cenach energii elektrycznej, cieplnej i gazu; o wynagrodzeniach pielęgniarek pracujących w Domach Pomocy Społecznej oraz zgłoszony przez Tomasza Fijołka, dyrektora ds. legislacyjnych Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza apel o przedstawienie przez resort finansów wyników prac nad programem uzdrowienia systemu finansów samorządowych zdominowały kwietniowe posiedzenie KWRiST. 

W punkcie tym strona samorządowa z kolei wyraziła swoje stanowisko wobec zgłaszanych przez poszczególnych ministrów wniosków o przyśpieszone procedowanie wskazanych we wnioskach projektów. Taką zgodę otrzymał:

• wniosek ministra spraw wewnętrznych i administracji o pilne rozpatrzenie projektu ustawy o zmianie ustawy o Policji, ustawy – Prawo oświatowe oraz ustawy o finansowaniu zadań oświatowych (UD31).
• wniosek ministra zdrowia o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie określenia szczegółowego sposobu przeprowadzenia procedury oceniającej, wzoru certyfikatu akredytacyjnego oraz sposobu obliczenia wysokości opłat za przeprowadzenie procedury oceniającej (MZ 1590).
• wniosek ministra funduszy i polityki regionalnej o wyrażenie zgody na upoważnienie właściwego Zespołu do wydania opinii wiążącej lub zastosowanie trybu obiegowego KWRiST do projektu ustawy o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz ustawy o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw (Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej).
• wniosek ministra klimatu i środowiska o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. energii, klimatu i środowiska do wydania opinii wiążącej lub zastosowanie trybu obiegowego do projektu ustawy o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (UD 44).

Natomiast wniosek ministry rodziny, pracy i polityki społecznej o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej w sprawie rodzinnych domów pomocy (Nr 14) takiej zgody nie otrzymał. 

- Ten projekt jest procedowany, to nie jest wersja projektu ostateczna, czyli po konsultacjach i po uzgodnieniach międzyresortowych, projekt reguluje kwestie niezwykle istotną dla samorządów, które prowadzą domy pomocy społecznej, w związku z tym proponujemy, aby procedować ten projekt w pełnym, normalnym trybie. Prosimy o przekazanie nam nowej wersji projektu po konsultacjach i uzgodnieniach i spotkamy się z nim w maju - uzasadniał Marek Wójcik, sekretarz strony samorządowej KWRiST. 

Spotkanie w sprawie dochodów JST już 6 maja

Prośba o informację na temat stanu prac Prośba o informację Ministerstwa Finansów na temat stanu prac nad nowymi regulacjami dotyczącymi dochodów jednostek samorządu terytorialnego była z kolei jednym z wniosków zgłoszonych w ramach spraw różnych przez stronę samorządową. Przedstawił ją dyrektor ds. legislacyjnych Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza. - To w nawiązaniu deklaracji ze strony Ministerstwa Finansów, że na przełomie kwietnia i maja pojawią się założenia albo bardziej szczegółowe już rozwiązania prawne, które zostaną nam przekazane do konsultacji, i właśnie w tej sprawie chciałbym zapytać, jak się sprawy mają, jak się prace toczą i kiedy dostaniemy materiał do pracy - dopytywał Tomasz Fijołek.

- Chciałam zapewnić, że takie prace są bardzo intensywne i za te parę dni myślę, że będzie okazja, żebyśmy mogli państwu przedstawić szczegółowe rozwiązania - odpowiadała Zdzisława Wasążnik, zastępca dyrektora Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego w Ministerstwie Finansów. - Rzeczywiście, takie spotkanie ze stroną samorządową miało się odbyć w kwietniu, ale ze względu na to, że minister Andrzej Domański, chce w tych pracach uczestniczyć, a w kwietniu uniemożliwiały mu udział w takim spotkaniu służbowe wyjazdy zagraniczne, dlatego takie spotkanie zostało zaplanowane na 6 maja. Już w krótce otrzymają państwo zaproszenia. 

O maksymalnych cenach energii elektrycznej

Kolejny, dyskutowany w trakcie posiedzenia KWRiST wniosek strony samorządowej dotyczył przedstawienia przez resort klimatu informacji na temat planowanego przeciwdziałania wzrostowi cen energii elektrycznej, cieplnej oraz gazu. Wniosek w tej sprawie, w imieniu strony samorządowej, przedstawił dyrektor Tomasz Fijołek, natomiast odpowiedzi udzielił Adam Gniazdowski, zastępca dyrektora Departamentu Elektroenergetyki i Gazu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, który poinformował, że co prawda ceny energii elektrycznej, czy gazu na rynkach stopniowo stabilizują się i planowane jest bardzo stopniowe wracanie do, nazwijmy to, normalnego funkcjonowania rynku, ale nadal istnieje ryzyko ich nadmiernego wzrostu, który może być uciążliwy zwłaszcza dla tzw. odbiorców wrażliwych. - Dlatego Ministerstwo Klimatu i Środowiska w bliskiej współpracy z innymi resortami przygotowało przez ostatnie miesiące projekt ustawy o obronie energetycznym oraz zmianie niektórych innych ustaw, który jest odpowiedzią na oczekiwania dotyczące ochrony odbiorców energii, energii elektrycznej, gazu i ciepła. Projekt, w stosunku do jednostek samorządu terytorialnego generalnie zakłada przedłużenie m.in. obecnie obowiązującego mechanizmu ceny maksymalnej dla JST i instytucji tzw. wrażliwych na obecnym poziomie 693 zł. - informował dyrektor Adam Gniazdowski.

Strona samorządowa upomina się o pielęgniarki w DPS-ach

Problem finansowania pielęgniarek zatrudnionych w samorządowych Domach Pomocy Społecznej ponownie powrócił na plenarne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Przypomnijmy, że temat stawał już na marcowym posiedzeniu KWRiST. Przypomnijmy, że wówczas wiceminister rodziny pracy i polityki społecznej Katarzyna Nowakowska deklarowała, że resort rodziny wspólnie z resortem zdrowia podjął już współpracę nad rozwiązaniem tego problemu. Podczas kwietniowego posiedzenia Komisji Wspólnej strona samorządowa nie dowiedziała się więcej szczegółów. Przedstawiona przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej informacja ograniczyła się do poparcia zgłaszanych przez JST postulatów w tym zakresie oraz gotowości pracy nad nimi.

- Od lat upominamy się o to, aby regulować status osób, zatrudnionych jako pielęgniarka czy pielęgniarz w Domach pomocy Społecznej i najwyższy czas to wreszcie uregulować, bo to już trwa za długo. Rozmawiałem na ten temat z minister ds. polityki senioralnej Marzeną Okła-Drewnowicz, która zadeklarowała, że ta sprawa zostanie szybko rozstrzygnięta. Dlatego apeluję, aby na kolejnym, majowym posiedzeniu Zespołu ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej KWRiST przedstawione zostały już nie deklaracje, a konkretne propozycje, warianty rozwiązań tego problemu - mówił sekretarz strony samorządowej Marek Wójcik. 

Klauzula sumienia dla lekarza, kara dla szpitala

Poza sprawami różnymi do omówienia w porządku obrad kwietniowego posiedzenia Kwrist znalazło się 35 projektów aktów prawnych do zaopiniowania, w tym 17 projektów rozporządzeń ministra klimatu i środowiska stanowiących tzw. „pakiet ochrony siedliskowej”, których Komisja nie zaopiniowała upoważniając do tego (po raz kolejny) Zespół ds. energii, klimatu i środowiska.

Komisja odstąpiła także od opiniowania projektu ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (UC 15) autorstwa MSWiA, ponieważ nie dotyczy on działalności samorządów terytorialnych. KWRiST odstąpił także od opiniowania projektu ustawy tzw. deregulacyjnej (projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego; UA8; Ministerstwo Rozwoju i Technologii). - Ten projekt trafił aż na trzy Zespoły KWRiST i był omawiany na ich kwietniowych spotkaniach. Konkluzja tych dyskusji była jedna: "nie opiniujemy, czekamy na wersję ostateczną", czyli po uzgodnieniach międzyresortowych, które kończą się na początku maja. Szczerze mówiąc zdziwiło nas - stronę samorządową - że projekt ten w ogóle w porządku obrad tego posiedzenia Komisji się w ogóle znalazł - mówił dyrektor Tomasz Fijołek.

Pozostałe projekty (patrz lista pod artykułem) zostały przez KWRiST zaopiniowane pozytywnie z jednym wyjątkiem. negatywną opinię otrzymał projekt rozporządzenia ministra zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (MZ 1652). Uzasadnienie tej decyzji przedstawiła Lucyna Sokołowska, członek zarządu Powiatu Rzeszowskiego (Związek Powiatów Polskich), która zwróciła uwagę, że projektowana zmiana rozporządzenia przerzuca problem związany z korzystaniem przez lekarzy z klauzuli sumienia na podmioty lecznicze, w przypadku jeśli daną procedurę mogą wykonać tylko lekarze uderzy przede wszystkim w mniejsze podmioty lecznicze, które mogą nie być w stanie zapewnić zastępstwa, jeżeli wszyscy zatrudnieni w podmiocie leczniczym lekarze ginekolodzy skorzystają z klauzuli. - W przypadku małych podmiotów leczniczych, gdzie podmiot nie dysponuje odpowiednim zespołem lekarskim, konsekwencją będzie praktycznie rozwiązanie oddziału – zaznaczała Lucyna Sokołowska.

Lista projektów pozytywnie zaopiniowanych na kwietniowym posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego:

• projekt ustawy o zmianie ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa oraz niektórych innych ustaw (UA7) (Ministerstwo Rozwoju i Technologii)
• projekt rozporządzenia ministra infrastruktury w sprawie wzorów zezwoleń na wykonywanie krajowych i międzynarodowych przewozów drogowych osób oraz wypisów z zezwoleń
• projekt rozporządzenia ministra infrastruktury w sprawie oceny ryzyka wystąpienia wypadków i dotkliwości ich skutków oraz kategorii bezpieczeństwa ruchu drogowego
• projekt ustawy o pomocy dla producentów rolnych w zapłacie części podatku rolnego za 2024 r. wysłano 18.04.24 r. (poprzedni tytuł projektu - Projekt ustawy o zwrocie części podatku rolnego za 2024 rok) (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi)
• projekt rozporządzenia ministra finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie zgłoszenia o nabyciu własności przedsiębiorstwa
• projekt rozporządzenia ministra klimatu i środowiska w sprawie wysokości kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym
• projekt rozporządzenia ministra klimatu i środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi
• projekt rozporządzenia ministra zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie leczenia uzdrowiskowego osób zatrudnionych przy produkcji wyrobów zawierających azbest
• projekt rozporządzenia ministra edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach
• projekt rozporządzenia ministra funduszy i polityki regionalnej w sprawie udzielania pomocy publicznej, pomocy de minimis oraz pomocy de minimis na usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy
• projekt rozporządzenia ministra funduszy i polityki regionalnej zmieniającego rozporządzenie w sprawie udzielania pomocy de minimis oraz pomocy publicznej w ramach programów Interreg na lata 2021-2027
• projekt rozporządzenia ministra funduszy i polityki regionalnej w sprawie udzielania pomocy na zieloną transformację miast w obszarze ochrony środowiska w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności
• projekt rozporządzenia ministra funduszy i polityki regionalnej w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej, pomocy inwestycyjnej na infrastrukturę sportową i wielofunkcyjną infrastrukturę rekreacyjną, pomocy inwestycyjnej na infrastrukturę lokalną oraz pomocy de minimis na zieloną transformację miast w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności