Facebook
Twitter
Linkedin„W reakcji na pojawiające się w przestrzeni publicznej propozycje zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych apelujemy do Rządu RP o wprowadzenie mechanizmu rekompensaty wyrównującego jednostkom samorządu terytorialnego ubytek dochodów dla utrzymania ich zdolności finansowej do pełnienia zadań na dotychczasowym poziomie. Na podstawie naszych obliczeń zapowiadane zmiany w ustawie PIT spowodują uszczerbek w dochodach całego sektora finansów publicznych na poziomie 13,3 mld zł rocznie z tego w jednostkach samorządu terytorialnego w Polsce na poziomie 6,4 mld zł rocznie, w tym w Miastach Unii Metropolii Polskich (które w największym stopniu są finansowane z podatku PIT) na kwotę blisko 1,9 mld zł rocznie.” - to apel Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza skierowany do rządu Mateusza Morawieckiego w kwietniu 2019 r.
Kolejny taki apel - tym razem już zaadresowany bezpośrednio do premiera Mateusza Morawieckiego - trafił w jego ręce 17 miesięcy później - we wrześniu 2020 r. Oprócz wskazanych wyżej, negatywnych dla samorządowych budżetu zmian w podatku PIT wprowadzonych w 2019 r. Unia Metropolii Polskich wymienia inne działania rządu okrajające budżety JST z wpływów z podatku PIT. Były to zmiany związane z funkcjonowaniem Otwartych Funduszy Emerytalnych (wieloletni, ujemny skutek finansowy dla JST to 9,6 mld zł); czy kolejne, zapowiadane wówczas przez rząd Mateusza Morawieckiego zmiany w podatku PIT i CIT, które według ówczesnych wyliczeń miały uszczuplić dochody jednostek samorządu terytorialnego do roku 2024 o 8,5 mld zł, a w perspektywie 10 lat o kwotę 15,5 mld zł. „Jaka jest odpowiedź Pańskiego rządu na tak drastyczne pogorszenie sytuacji polskich samorządów? Otóż, w ramach łagodzenia skutków epidemii Miasta Unii Metropolii Polskich otrzymały - w formie Rządowego Funduszu Inwestycji - kwotę 772 mln zł!”. Samorządy - jak zwykle - miały sobie z problemem niedoboru dochodów poradzić same ponosząc wizerunkowe koszty populistycznej polityki rządu. „To my zmuszeni bowiem jesteśmy tłumaczyć podwyżki cen biletów, wywozu śmieci czy opłat za parkowanie, których można uniknąć, gdyby nie niższe dochody samorządów wynikające między innymi z działań Pańskiego rządu.” - czytamy w stanowisku Unii Metropolii Polskich.
Ani apel z 2019 r., ani ten z 2020 r. nie przyniosły pożądanego skutku. Rząd Mateusza Morawieckiego nadal realizował politykę, która dewastowała system dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Apele Unii Metropolii Polskich podejmowane indywidualnie, czy wspólnie z innymi organizacjami samorządowymi wchodzącymi w skład strony samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, jak chociażby ten z października 2021 r. dotyczący tzw. Polskiego Ładu i postulujący przyznanie JST rekompensaty utraconych dochodów w podatku PIT w formie podwyższonych udziałów w tym podatku pozostały niewysłuchane. A system dochodów JST stal się na tyle niewydolny, że musiał być ratowany kroplówką pochodzącą z przyszłych dochodów, jakie samorządy miały otrzymać w formie subwencji rozwojowej. Po raz pierwszy rząd wstrzymał subwencję rozwojową w roku 2023. Argumentował wówczas, że środki z subwencji na 2023 rok zostały „przesunięte” i wypłacone samorządom wcześniej, pod koniec 2022 roku. Podobna „akcja” została zaplanowana również na 2024 r. i została zatrzymana dzięki zmianie rządu po przegranych przez Prawo i Sprawiedliwość wyborach do Sejmu i Senatu 15 października 2023 r.
Jak wyglądają finanse JST po tych wszystkich latach? To pokazuje najlepiej opublikowany 26 marca 2024 r. raport Najwyższej Izby Kontroli „Prawidłowość zapewnienia jednostkom samorządu terytorialnego finansowania zadań publicznych”.
