Zaangażowanie mieszkańców
Istotną rolę w procesie zarządzania odpadami odgrywają mieszkańcy. Ważne jest, aby w swoich działaniach nasi mieszkańcy widzieli sens, a efekty ich działań dawały im motywacje do kontynuowania wysiłków selektywnej zbiórki i świadomej konsumpcji. Odpowiednia motywacja mieszkańców będzie osiągnięta jedynie wówczas, gdy stawka opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi zostanie utrzymana na tym samym poziomie. Warunkiem tego jest zapewnienie dodatkowych środków w ramach systemu ROP. Nasze miasta angażują się w edukację i zachęty do segregacji odpadów, ale ważne jest, aby stworzyć odpowiednie warunki, w tym także finansowe, które zabezpieczą wysokość opłat i zachęcą mieszkańców do aktywnego udziału w segregacji i ograniczaniu ilości wytwarzanych odpadów. W tym miejscu należy podkreślić, że biorąc pod uwagę już obowiązujące przepisy prawa, środki napływające w ramach gospodarki odpadami komunalnymi mogą zostać przeznaczone wyłącznie na jego funkcjonowanie. Ta wydatkowa zasada będzie miała również zastosowanie wobec nowych źródeł finansowania w ramach systemu ROP, co zagwarantuje, że dodatkowe środki będą odzwierciedlone w wyższym poziomie realizacji ustawowych zadań własnych gminy.
ROP jeszcze w tym roku?
Wprowadzenie systemu ROP wymaga zatem szybkich działań, zwłaszcza biorąc pod uwagę już uchwaloną kaucję i jej skutki, a także coraz mocniej wyśrubowane cele środowiskowe dot. recyklingu. W tym kontekście, abstrahując od formalnych zobowiązań unijnych dotyczących implementacji prawa, z całą mocą należy podkreślić, że uchwalenie ustawy o ROP możliwe jest jeszcze w tym roku, tak aby wejście systemu w życie nastąpiło z dniem 1 stycznia 2025 roku. Niezbędność uchwalenia ustawy o ROP w tym roku wynika m.in. z potrzeby zabezpieczenia finansowania systemów gminnych, które w przeciwnym wypadku będą musiały zmierzyć się z koniecznością podniesienia opłat, czego z całą mocą włodarze miast chcą uniknąć.
Model ROP, który proponujemy, musi opierać się na partnerskiej współpracy między gminami a producentami wprowadzającymi produkty w opakowaniach. Jest to kluczowy element zapewnienia skutecznego funkcjonowania systemu i osiągnięcia zamierzonych celów, w szczególności biorąc pod uwagę dobrze funkcjonujące systemy gminne. System ROP powinien uwzględniać różnorodność opakowań i związanych z tym stawek określonych przez Ministra Klimatu i Środowiska w drodze rozporządzenia. W ustawie należy określić także minimalne wymogi dotyczące udziały recyklatu oraz jego pochodzenia w aspekcie krajowym i lokalnym, aby zagwarantować skuteczność procesów recyklingu i zwiększyć udział materiałów wtórnych na rynku.
Miasta gotowe, ale środków brak
Ponadto, dla zapewnienia skutecznego funkcjonowania systemu niezbędne są inwestycje w infrastrukturę sortowania i przetwarzania odpadów. Nasze miasta gotowe są do wdrożenia nowych technologii i rozwiązań, które minimalizują negatywny wpływ odpadów na środowisko, ale bez odpowiednich środków przewidzianych w ramach systemu ROP nie uda się zasypać istniejącej luki inwestycyjnej.
Wreszcie, w kontekście naszej debaty dotykającej fundamentów systemu gospodarowania odpadami, ważne jest także uporządkowanie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz przemyślenie metody obliczania poziomów recyklingu i ponownego wykorzystania odpadów. Musi być to metoda dostosowana do polskiej rzeczywistości i specyfiki naszego systemu gospodarki odpadami, odzwierciedlająca rzeczywiste efekty, która nie pogarszałaby w sposób nieuzasadniony pozycji i dorobku gmin.
Podsumowując, nasza debata przyniosła istotne wnioski i podkreśliła konieczność pilnego działania w zakresie implementacji systemu ROP, który powinien bazować na systemach gminnych, zapewniając im władztwo nad strumieniem odpadów komunalnych. Mam nadzieję, że nasza debata będzie stanowiła istotny krok w kierunku szybkiego wypracowania kompleksowego i efektywnego systemu zarządzania odpadami w Polsce, uwzględniającego zarówno interesy gmin, producentów, jak i ochronę środowiska.
Olga Goitowska, Dyrektor Wydziału Gospodarki Komunalnej w Gdańsku
Link do debaty: Najpierw ROP, potem system kaucyjny - Puls Biznesu - pb.pl
Facebook
Twitter
Linkedin
