Aby maluchy miały jak najlepiej. Rozmowa z Krystyną Stachowską, wiceprezydent Rzeszowa

Nie było problemów z rekrutacją?

Nie. Opieramy się o sprawdzony system rekrutacji. Współpracujemy z Medyczno-Społecznym Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Rzeszowie, które kształci w zawodzie opiekunka dziecięca, z Zakładem Pedagogiki Rodziny na Uniwersytecie Rzeszowskim oraz Urzędem Pracy w Rzeszowie. W naszych żłobkach uczniowie i studenci odbywają praktyki a bezrobotni staże zawodowe. Najlepszym z nich proponujemy współpracę.

Jeśli mówimy o kadrze, to jaka jest w miejskich żłobkach w Rzeszowie?

Nasza kadra zapewnia profesjonalną opiekę nad dziećmi powierzonymi przez rodziców. Łączna liczba opiekunek w żłobkach publicznych i prywatnych wynosi 397, w tym w Miejskim Zespole Żłobków zatrudnionych jest 273 opiekunek a 124 w prywatnych. 

Liczba pielęgniarek lub położnych zatrudnionych w żłobkach publicznych i prywatnych ogółem to 36 i tu 18 z nich pracuje w żłobkach publicznych i 18 w prywatnych. Mamy dobrą, wykształconą kadrę. Liczba opiekunek i położnych z wyższym wykształceniem w żłobkach publicznych wynosi 141, a ze średnim 150. 

Jakie warunki trzeba spełnić, aby dostać miejsce w żłobku miejskim w Rzeszowie?

Od 2023 roku wprowadzony został system zapisów elektronicznych do żłobków wchodzących w skład Miejskiego Zespołu Żłobków. Jestem bardzo zadowolona z tego rozwiązania. Uważam, że się sprawdza.

Wniosek o zapisanie dziecka do żłobka należy składać za pośrednictwem portalu Vulcan, ale jeśli rodzice nie mogą samodzielnie skorzystać z tego udogodnienia, mają też możliwość złożenia wniosku w wersji tradycyjnej. Warunkiem przyjęcia dziecka do żłobka publicznego jest zamieszkiwanie w mieście Rzeszów oraz praca obojga rodziców. Natomiast pierwszeństwo w przyjęciu do naszych żłobków publicznych mają dzieci:

• z niepełnosprawnością,

• wychowywane w rodzinie wielodzietnej- minimum trójka dzieci,

• którego rodzic jest osobą samotnie wychowującą,

• którego rodzice lub rodzeństwo mają orzeczenie o niepełnosprawności,

•  którego rodzice odprowadzają podatek dochodowy w Rzeszowie,

• które zostały poddane obowiązkowym szczepieniom ochronnym.

A zatem przede wszystkim przyjmujemy dzieci, których rodzice są aktywni zawodowo i płacą podatki w mieście a także dzieci z niepełnosprawnościami lub z rodzin wielodzietnych.

Miasto Rzeszów na bieżąco współpracuje z podmiotami prowadzącymi żłobki niepubliczne - na czym polega to współdziałanie i jak do niego doszło?

Miasto podjęło współpracę z podmiotami prowadzącymi żłobki, ponieważ są oni ważnym partnerem w realizacji przez miasto zadania jakim jest opieka nad dziećmi do lat 3. W ramach konsultacji z przedstawicielami tych podmiotów wypracowane zostały zasady świadczenia Rzeszowski Bon Żłobkowy.

Środowisko biznesu faktycznie jest mi bliskie. Od 1989 r. do roku 2021 r. byłam jego przedstawicielką. Nauczyłam się podchodzić do spraw kreatywnie. Dążyć do celu. Dziś zasady te stosuję także w pracy w urzędzie. Mam do tego wspaniały zespół, który mi pomaga. Zarządzenie firmą, czy to publiczną czy prywatną odbywa się podobnie. W samorządach optymizmu nie dają jednak pieniądze.

Chętnie biorę udział w różnych spotkaniach, wydarzeniach. Widuję się z różnymi środowiskami. Tak jest też w przypadku żłobków. Dla żłobków prywatnych organizujemy spotkania, tłumaczymy np. jak rozliczać bon. Pokazujemy przy okazji jak wyglądają nasze żłobki publiczne. Chcemy, aby dzieci niezależnie od tego, do jakiego żłobka uczęszczają, otrzymywały podobne świadczenia, podobny poziom - żeby już od samego początku miały dobry start w edukacji.

Żłobki publiczne i niepubliczne mają ze sobą stały kontakt poprzez grupę w aplikacji WhatsApp, przekazują sobie np. informacje na temat wolnych miejsc, dzięki temu rodzice mogą łatwiej znaleźć miejsce dla swoich maluchów.

Wspomniała Pani o Rzeszowskim Bonie Żłobkowym. Co to takiego?

Rzeszowski Bon Żłobkowy został wprowadzony decyzją władz miasta we wrześniu 2021 r. To specjalne świadczenie wspierające finansowo rodziców, którzy posyłają swoje najmłodsze dzieci do płatnych żłobków niepublicznych. Od momentu, gdy świadczenie obowiązuje, miasto z tego tytułu wypłaciło 4,145 mln zł wsparcia na podstawie ponad 4500 wniosków. Biorąc pod uwagę liczbę wniosków złożonych w 2023 r. oraz fakt, iż składane są one co 4 miesiące, można stwierdzić, że aktualnie korzysta z niego ok. 950 dzieci. Świadczenie wynosi 300 zł miesięcznie.

Wniosek o przyznanie bonu należy składać w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej. Jak mówiłam, trzeba to robić raz na kwartał, bo jak pokazuje praktyka, w ciągu roku nierzadko zmienia się sytuacja rodzinna wnioskodawcy, od której uzależnione jest przyznanie świadczenia.

A świadczenie przysługuje osobom zamieszkującym w Rzeszowie, które podlegają właściwości Urzędu Skarbowego w Rzeszowie, są zatrudnione lub wykonują inną pracę zarobkową w rozumieniu ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, prowadzi działalność rolniczą lub uczą się w szkole ponadpodstawowej w trybie stacjonarnym, studiują w trybie stacjonarnym lub pobierają świadczenie pielęgnacyjne.

Pieniądze są wypłacane od miesiąca, w którym wniosek trafia do MOPS. Co istotne, wnioskodawcą musi być ta sama osoba, która jest stroną umowy ze żłobkiem. Oznacza to, że jeśli podpisała ją mama dziecka, to ona powinna złożyć wniosek o bon.

Czy dobrze rozumiem, że prawo do świadczenia nie jest powiązane z kryterium dochodowym?

Tak. Poziom dochodów nie ma na nie wpływu.

Jakie zajęcia oferują rzeszowskie żłobki?

Podczas przebywania w placówce dzieci uczestniczą w różnych zajęciach. Są to zajęcia muzyczne. Muzyka daje najwięcej możliwości rozwijania twórczych zdolności dziecka. Opiekunki proponują dzieciom zabawy łączące różne elementy muzyki: śpiew, taniec, grę na instrumentach i relaks muzyczny.

To także zajęcia plastyczne. Edukacja plastyczna kształtuje poczucie estetyki, rozwija wrażliwość, reguluje emocje oraz ćwiczy motorykę małą. Opiekunki proponują dzieciom kreatywne zajęcia plastyczne z wykorzystaniem różnych technik.

Dzieci uczestniczą w nauce poprzez zabawę. Podczas zabaw dziecko nabywa niezbędne kompetencje do funkcjonowania w życiu. Zabawa jest zajęciem podejmowanym przez dziecko z zainteresowania, prowokuje do myślenia, uczy radzić sobie z problemami, angażuje do poszerzania słownictwa.

Poprzez zabawę prowadzona jest nauka języka angielskiego. Zatrudniamy opiekunki posiadające kwalifikacje do nauki języka. Panie wykorzystują w nauce języka angielskiego program i materiały edukacyjne „Dwujęzyczne dzieci”.

Podobnie prowadzone są zajęcia z rytmiki. Są to zajęcia nieodpłatne dla rodziców.

Nasze żłobki oferują też zajęcia z zakresu sztuki i kultury, takich jak przedstawienia okolicznościowe, teatrzyki kukiełkowe, koncerty, występy przed rodzicami, wystawy prac własnych.

Kontakt ze sztuką uwrażliwia je, rozwija wyobraźnię, poszerza horyzonty. Obcowanie dziecka z realną sztuką wpływa na powstanie jego upodobań i oceny piękna.

Każdy ze żłobków publicznych posiada własny ogród lub plac zabaw, co daje możliwość korzystania z ruchu na świeżym powietrzu. To także wyróżnia nasze placówki i powoduje, że rodzice chętnie je wybierają.

Aktywność fizyczna na otwartej przestrzeni wspiera rozwój fizyczny, motoryczny, a także intelektualny i psychiczny dziecka. Opiekunki aktywnie kreują zabawy i ruch dzieci na świeżym powietrzu. 

U nas dzieci uczą się także samodzielności i higieny, w tym tzw. odpieluchowania. Często naszym opiekunkom udaje się nauczyć maluchy treningu czystości znacznie szybciej niż w domu. Jest to dla nas powód do zadowolenia. 

Jakie są w Pani ocenie największe problemy i wyzwania dla miasta w zakresie żłobków?

Naszym wyzwaniem jest na pewno zapewnienie obowiązkowej obsady pielęgniarek i położnych. Generalnie mamy za mało personelu na tych stanowiskach. To nie tylko problem Rzeszowa, ale trend ogólnopolski. 

Panie pracujące w żłobkach bez trudu mogą się zatrudnić gdzie indziej, choćby w szpitalu i uzyskać lepsze wynagrodzenie. Bo właśnie niskie zarobki są naszą bolączką. Od stycznia 2024 r. 90% personelu Miejskiego Zespołu Żłobków będzie zarabiać na poziomie wynagrodzenia minimalnego.

Problemem jest również duża rotacja personelu. Opiekunki odchodzą do przedszkoli, gdzie co prawda nie zarabiają więcej, ale mają krótszy czas pracy (pięć godzin zamiast ośmiu) i miesięczną przerwę wakacyjną. Chcielibyśmy wakacyjną przerwę wprowadzić także w żłobkach. Pytamy rodziców o zdanie w tym zakresie.

Wyzwaniem jest także to, o czym już wspominałam, czyli budowa nowych żłobków – obecnie jak mówiłam funkcjonuje 11 żłobków, w trakcie tworzenia są dwa kolejne (na osiedlach: Drabinianka i Budziwój).

Wyzwaniem są zapewne prognozy demograficzne, z których wynika, że będzie rodzić się mniej dzieci i społeczeństwo będzie się starzało.

Tak. Prognozy statystyczne pokazują, że dotknie to także Rzeszów. Dlatego projektując żłobki, staramy się myśleć perspektywicznie. Stawiamy na niskie budynki - bez konieczności chodzenia po schodach, które da się w przyszłości przystosować do potrzeb seniorów. Wymiana umywalek czy mebli na większe to nie będzie już taki duży problem. Także osoby starsze z pewnością chętnie skorzystają z ogrodów.

Planując inwestycje, nie tylko żłobkowe, staramy się myśleć o tym, jak można ją optymalnie wykorzystać. Przykładowo od tego roku udało się nam wynająć pomieszczenia od władz kościelnych i zorganizować w nich szkołę podstawową dla starszych klas. A po godzinie 15.00, kiedy uczniowie zakończą lekcje, w tych samych salach odbywać się będą zajęcia w ramach domu kultury, więc dzieci od razu będą mogły na nie zostać.

To nowe podejście, które w naszej ocenie jest słuszne. Zwłaszcza, że już teraz zauważamy trend, że na świetlicach szkolnych zostają coraz starsze dzieci. Nie tak, jak kiedyś z klas 1-3. Trzeba o nich myśleć. Tak samo jak i o tym, że Rzeszów staje się miastem wielokulturowym. Dlatego np. powstaje Międzynarodowe Centrum Integracji FENIKS. Główną ideą centrum jest stworzenie przestrzeni do wzajemnej integracji, zrozumienia i zbliżania kultur oraz obyczajów, a także budowanie i utrwalenie pozytywnych relacji społecznych obcokrajowców z mieszkańcami Rzeszowa.

Chcielibyśmy stworzyć takie warunki do życia w naszym mieście, aby stało się ono miastem dziesięciominutowym, czyli takim, aby mieszkańcy mieli dystans 10 minutowy na dotarcie do najważniejszych miejsc. Jest to możliwe. Kopenhaga jest np. miastem sześciominutowym, a my chętnie czerpiemy mądre inspiracje z innych krajów.

Dziękuję za rozmowę.

Wyjaśnienie:

Wskaźnik użłobkowienia (zasady przyjęte w rankingu Wspólnoty): dzieci w żłobkach 1–3 lat + dzieci w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w SP, punktach przedszkolnych i zespołach przedszkolnych w wieku 3 lata lub mniej na 100 dzieci z terenu gminy w wieku 1–3 lat.