O pomocy dla uchodźców na posiedzeniu Komisji Skarbników UMP

Pomoc uchodźcom z Ukrainy miasta finansują z własnych budżetów. Nic więc dziwnego, że chcą dokładnie wiedzieć, ile środków na ten cel wydały, wydają i będą wydawać w przyszłości. Te informacje są ważne również dlatego, że część poniesionych wydatków będzie refinansował rząd. Aby jednak taki zwrot otrzymać trzeba poszczególne wydatki dopasować do jednej z kategorii wymienionych m.in. w art. 12 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (dalej: specustawa). Wiedza o tym ile samorządy wydają w związku z bieżącym kryzysem uchodźczym będzie tez z pewnością przydatna do dalszych rozmów z polskim rządem, jak i z Unią Europejską dotyczących finansowania tych zadań. W gromadzeniu i systematyzowaniu tej wiedzy ma miastom i gminom pomóc specjalne narzędzie.

- Pomysł wyszedł od premiera Jerzego Buzka oraz Jacka Karnowskiego, prezydenta Sopotu – relacjonowała Maria Klaman z Biura ds. Kontaktów Samorządowych i Repatriacji UM Sopotu. - To ma być wewnętrzna platforma internetowa, w której samorządy będą mogły wprowadzać dane na temat wydatków finansowych dotyczących Ukrainy, również tych planowanych. – wyjaśniała.

Skarbnicy Miast UMP pozytywnie odnieśli się do propozycji stworzenia takiego narzędzia. Zwracali też uwagę, że warto by te wydatki zderzyć z dochodami.

- Wydatki na pomoc uchodźcom z Ukrainy będziemy mieli finansowane, czy też refinansowane z kilku różnych źródeł: porozumienie z wojewodą; specustawa i Fundusz Pomocowy, środki własne. Dlatego warto te koszty zderzyć z dochodami właśnie w tych wątkach: porozumienie, ustawa i własne środki, przyjrzeć się stronie dochodowej - mówiła Izabela Kuś, skarbnik Gdańska.

Przyglądanie się stronie dochodowej jest – w ocenie skarbników Miast UMP – ważne także z tego powodu, że cały czas wiele jest tutaj niewiadomych. Dobrym przykładem jest oświata i kwestia subwencji oświatowej, a w szczególności kwestia finansowania wychowania przedszkolnego dzieci z Ukrainy.

– W przypadku szkół mamy subwencję oświatową, o tym głośno się mówi i tego się nie obawiamy, możemy się tylko zastanawiać, czy te środki będą wystarczające, czy nie – mówiła Lucyna Sternik, skarbnik Lublina. – Niewiadomą jest natomiast edukacja przedszkolna i tego się obawiamy, bo nie wiadomo jakie będzie finansowanie na jedno dziecko w przedszkolu – wskazywała.

Problemy z uchwałami

W trakcie dyskusji skarbnicy Miast UMP podnosili także kwestę uchwał, które rady miast i gmin mogą podejmować na podstawie art. 12 ust. 4 i 5 specustawy. Zgodnie z tymi przepisami jednostka samorządu terytorialnego, związek jednostek samorządu terytorialnego lub związek metropolitalny, z własnej inicjatywy i w zakresie posiadanych środków, może zapewnić pomoc obywatelom Ukrainy.

W ocenie części skarbników UMP z podjęciem takiej uchwały (a raczej uchwały o niewłaściwej treści) wiąże się ryzyko utraty refinansowania przez wojewodę poniesionych wydatków. Zwróciła na to uwagę Dorota Pudło - Żylińska, skarbnik Szczecina. – Nasi prawnicy stoją na stanowisku, że uchwala podjęta na podstawie art. 12 ust. 4 i 5 specustawy dotyczy de facto zadań wojewody określonych w art. 12 ust. 1 tej ustawy oraz że jej podjęcie może rodzić ryzyko, że wojewoda będzie mógł odmówić refinansowania poniesionych na te zadania wydatków, skoro zdecydowaliśmy finansować je ze środków własnych miastach – mówiła.

Podobnymi wątpliwościami podzielił się Piotr Tomaszewski, skarbnik Bydgoszczy. - Uchwały jeszcze nie podjęliśmy ze względu na wątpliwości, że jeżeli określone zadania przyjmiemy do finansowania z własnych środków, to dlaczego wojewoda ma nam cokolwiek zwracać? Ponadto my i tak te wydatki, które wojewoda będzie refinansował prefinansujemy, czyli dokonujemy wydatków ze środków własnych – wyjaśniał.

A co z pieniędzmi za zrealizowane zadania?

Skarbnicy Miast UMP podzielili się także informacjami na temat otrzymanych za pośrednictwem wojewodów środków za zrealizowane zadania na rzecz obywateli Ukrainy. Sytuacja tutaj wygląda różnie. Część miast otrzymała już refinansowanie od wojewody kosztów zakwaterowania i wyżywienia uchodźców, część jeszcze na te środki oczekuje. Natomiast żadne z Miast UMP nie otrzymało jeszcze środków za realizację zadania zleconego polegającego na nadawaniu obywatelom Ukrainy numerów PESEL.

- Na PESEL nie dostaliśmy nic, dostaliśmy tylko 20 zestawów, żeby to zadanie realizować. Mamy zbierać rachunki, nawet te, które dotyczą umowy w zakresie zdjęć - informował Krzysztof Mączkowski, skarbnik Łodzi.

W podobnej sytuacji jest Kraków. - Nie dostaliśmy środków za PESEL i zdjęcia – mówiła Małgorzata Okarmus, skarbnik Krakowa. - Dostaliśmy natomiast ludzi do pomocy od wojewody, docelowo ma to być około 60 osób. Poinformowała ponadto, że Kraków zamierza ubiegać się u wojewody o refundację kosztów związanych ze zwolnieniem obywateli Ukrainy z opłat za przejazdy komiunikacją miejską. - Koszt tego zwolnienia to jest około 4,5 mln zł, planujemy do czerwca co miesiąc składać takie wnioski – wskazywała.

- Jeżeli chodzi o przepływ finansowy, po wejściu w życie specustawy dostaliśmy od wojewody pismo żeby przygotować zapotrzebowanie na środki, które wpłynęły na konto w ciągu 24 godzin – mówiła Dorota Pudło - Żylińska dodając, że w ślad za tymi środkami wpłynęło pismo od wojewody szczegółowo wskazujące, jakie zadania będą finansowane, które z tych zadań będą finansowane tylko i wyłącznie na podstawie zapotrzebowania środków, w jakim trybie będą składane sprawozdania oraz o obowiązku prowadzenia wyodrębnionej ewidencji księgowej.

Posiedzenie Komisji Skarbników Miast Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza odbyło się 24 marca br.