Raport Unii Metropolii Polskich o uchodźcach z Ukrainy został przedstawiony posłom

Treść przygotowanego przez UMP Raportu oraz metodologię wykorzystaną do jego opracowania przedstawili posłankom i posłom Tomasz Fijołek, dyrektor Biura Unii Metropolii Polskich oraz Alicja Sopińska starszy analityk Unii Metropolii Polskich.

Z pełną treścią Raportu można zapoznać się tutaj. Raport jest dostępny w wersji polskiej i angielskiej.

Dlaczego UMP stworzyła Raport

- Podjęliśmy próbę policzenia naszych gości z Ukrainy, ponieważ takie dane nigdzie nie były dostępne – wyjaśniał członkom sejmowej Komisji STiPR dyrektor Fijołek. – Owszem były dane pochodzące z rejestrów Straży Granicznej o liczbie uchodźców, którzy przekroczyli polską granicę, mamy dane o liczbie nadanych obywatelom Ukrainy numerów PESEL, ale nigdzie nie było danych mówiących o tym, gdzie Ukraincy w Polsce się zatrzymali. To znaczy mieliśmy na ten temat przeczucie, intuicję, ale nie potwierdzoną żadnymi twardymi dowodami – relacjonował.

Te przeczucia i intuicje sprawdziły się. Jak wynika z Raportu znakomita większość Ukraińców zatrzymała się w Polsce w największych miastach oraz w ich obszarach metropolitalnych (gminach ościennych). Ale dane, które badanie ujawniło, zaskoczyło samych autorów.

- Okazało się m.in., że – po raz pierwszy od wielu lat – liczba mieszkańców naszego kraju przekroczyła 40 mln. Zaskakujące okazały się również dane dotyczące liczby mieszkańców naszych miast: przykładowo Rzeszów, którego liczba ludności wzrosła o 53%, czy Gdańsk, w którym odnotowano 34% wzrost liczby ludności. Warszawa zaś – jak pokazują dane – stała się po raz pierwszy miastem ponad dwu milionowym – mówił Tomasz Fijołek.

Ale samo ujawnienie tych danych (chociaż samych w sobie ciekawych) nie było głównym celem stworzenia Raportu.

- Kładziemy na stół dokument: dane zebrane w oparciu o sprawdzoną i wiarygodną metodologię. Chcemy, aby stał się on początkiem do dyskusji o wyzwaniach, jakie przed polskimi samorządami, przed polskim rządem stawia obecna sytuacja – mówił dyrektor Fiołek dodając, że ten wzrost liczby mieszkańców będzie wpływał chociażby na wszelkie wskaźniki wyliczane przez Główny Urząd Statystyczny w oparciu o faktyczną liczbę ludności. – To się przełoży na Janosikowe, na sposób liczenia PKB, ale nie tylko. Ta obecność naszych gości z Ukrainy w największych polskich miastach i ich obszarach metropolitalnych powoduje też, że musimy na nowo zacząć myśleć i rozmawiać o sposobie realizacji wielu usług świadczonych mieszkańcom.

Dyskusja już się rozpoczęła

Taka dyskusja już się rozpoczęła, a jej nieformalnym początkiem był Samorządowy Okrągły Stół zorganizowany we Wrocławiu 8 i 9 maja br. Podczas tego spotkania samorządowcy, przedstawiciele rządu i organizacji samorządowych wspólnie z przedstawicielami samych zainteresowanych – uchodźców z Ukrainy dyskutowali o tych wyzwaniach. Podzieleni na osiem grup tematycznych (tzw. podstolików) dyskutowali nad rekomendacjami, które następnie zostaną zebrane w formie tzw. białej księgi. – Zebrane w tym dokumencie rekomendacje dotyczące m.in. rynku pracy, mieszkalnictwa, edukacji i nauki, bezpieczeństwa, finansów czy legislacji  trafią już niebawem do Premiera, Prezydenta RP oraz Marszałków Sejmu i Senatu i Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego – poinformował posłów dyrektor Biura Unii Metropolii Polskich.

Posłowie przyjęli Raport z dużym zainteresowaniem

Przedstawiony przez dyrektora Tomasza Fiołka Raport „Miejska gościnność: wielki wzrost, wyzwania i szanse” spotkał się z żywym zainteresowaniem posłów z Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki regionalnej.

- Dziękuję za ten bardzo ciekawy dokument. Jego autorom chciałem przede wszystkim pogratulować pomysłu, na pokazanie jak duże obciążenie wzięły na siebie samorządy. Chciałem też na ręce pana dyrektora przekazać podziękowania dla wszystkich prezydentów miast za to jak sobie radzą z wyzwaniem i sytuację - mówił poseł Jacek Protas.

W trakcie dyskusji posłowie zadawali też liczne pytania dotyczące jego treści, zawartych w nim danych, a przede wszystkim metody przyjętej do ich zebrania. Na te pytania odpowiadała Alicja Sopińska, która informowała posłanki i posłów m.in. o metodzie zastosowanej do oszacowania liczby przebywających w Polsce dzieci z Ukrainy w wieku 0 – 14 lat. Wyjaśniła także, że liczby o których w raporcie mowa dotyczą zarówno Ukraińców którzy do Polski przyjechali przed 24 lutym 2022 r., jak i po rosyjskiej agresji na Ukrainę. - Takie podejście przyjęliśmy, ponieważ uważamy, że te osoby, które nawet w Polsce wcześniej były możemy traktować jako uchodźców. Osoby te, z różnych powodów mogą nie móc wrócić do swojego kraju – wyjaśniała Alicja Sopińska.

Natomiast poseł Michał Krawczyk dopytywał o politykę integracyjną. - Pytam o politykę integracyjną państwa, długofalową, która pozwoli, abyśmy mogli w sposób mądry i zintegrowany funkcjonować razem bez konfliktów z naszymi ukraińskimi gośćmi – mówił poseł Krawczyk.

Odpowiadając na to pytanie Tomasz Fiołek podkreślił, że miasta Unii Metropolii Polskich mają bogate doświadczenie w tym zakresie i dużą bazę dobrych praktyk. - To takie słowa, które wydają się czasami puste, ale naprawdę mamy się czym pochwalić w tym zakresie. Przykładem takiego miasta jest Gdańsk, gdzie jeszcze prezydent Paweł Adamowicz bardzo mocno stawiał właśnie na integrację. Gdańsk ma bardzo duże doświadczenia w tym zakresie, oddzielny program, który można podglądać i z niego korzystać – mówił dyrektor Biura UMP.

Komentarz MSWiA

Na posiedzeniu sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej poświęconej przygotowanemu przez UMP Raportowi obecny był Grzegorz Ziomek, dyrektor Departamentu Administracji Publicznej MSWiA.

- Dziękujemy za przygotowanie tego materiału, będziemy się mu przyglądać, będziemy z niego korzystać powiedział Grzegorz Ziomek, zastrzegając, że dane z Raportu różnią się od danych, którymi dysponuje MSWiA, a które pochodzą głównie z rejestru PESEL. – Z tych danych wynika, że o nadanie numeru PESEL wystąpiło 1.090.000 Ukraińców. Oczywiście zdajemy sobie sprawę, ze rzeczywista liczba uchodźców jest dużo wyższa, ale to te osoby, które o nadanie numeru PESEL wystąpiły będą korzystać z polskiej pomocy socjalnej, służby zdrowia, poszukiwać w naszym kraju zatrudnienia i korzystać z innych usług publicznych.

Dyrektor Ziomek podkreślił także, że współpraca i dyskusja rządu z samorządami na temat organizacji pomocy dla uchodźców wojennych z Ukrainy trwa od samego początku wybuchu wojny. – W współpracowaliśmy przy tworzeniu ustawy o pomocy uchodźcom wojennym z Ukrainy, współpracowaliśmy i nadal współpracujemy przy jej kolejnych nowelizacjach. W ramach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu terytorialnego powołany został specjalny Zespół ds. uchodźców wojennych z Ukrainy – mówił Grzegorz Ziomek informując, że z Funduszu Pomocy samorządy otrzymały już środki w wysokości 1,4 mld zł na zadanie „pomoc uchodźcom z Ukrainy”, a kolejne 582 mln zł zostały przekazane gminom na realizację świadczenia 40 zł., które jest wypłacane osobom goszczącym uchodźców.

Raport będzie aktualizowany i udoskonalany

– Przygotowując ten raport chodziło nam właśnie o rozpoczęcie takiej dyskusji, jakiej fragment mamy właśnie dzisiaj. Nasze badanie pokazuje, że mobilność Ukraińców też jest bardzo duża, dlatego też nasz Raport będzie udoskonalany i uaktualniany i ze wszystkimi zainteresowanymi będziemy się dzielić nowymi danymi oraz dyskutować o płynących z nich wnioskach – deklarował dyrektor Tomasz Fiołek.