Wybory prezydenckie: udogodnienia dla osób z niepełnosprawnościami

28 czerwca Polacy wezmą udział w wyborach prezydenckich. Osoby z niepełnosprawnościami mogą skorzystać z kilku ułatwień w głosowaniu. W szczególności z możliwości głosowania korespondencyjnego, przez pełnomocnika, a także z możliwości głosowania w wybranym lokalu wyborczym dostosowanym do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Uprawnienia przysługujące wyborcom niepełnosprawnym w wyborach powszechnych uregulowane zostały w przepisach ustawy z 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (j.t. Dz.U. z 2019 r., poz. 684) oraz w przepisach ustawy z 2 czerwca 2020 r. o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. z możliwością głosowania korespondencyjnego (Dz.U. z 2020 r., poz. 979).

O obowiązujących w tegorocznych wyborach prezydenckich zasadach głosowania korespondencyjnego pisaliśmy tutaj.

Przede wszystkim wyborca niepełnosprawny ma prawo do uzyskiwania informacji o:

1. terminie wyborów oraz godzinach głosowania;
2. właściwym dla siebie obwodzie głosowania;
3. lokalach obwodowych komisji wyborczych przystosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych, znajdujących się najbliżej miejsca zamieszkania wyborcy niepełnosprawnego;
4. warunkach dopisania wyborcy niepełnosprawnego do spisu wyborców w wybranym przez niego obwodzie głosowania na obszarze gminy właściwej ze względu na miejsce jego stałego zamieszkania;
5. komitetach wyborczych biorących udział w wyborach oraz zarejestrowanych kandydatach;
6. warunkach oraz formach głosowania.

Informacje te są przekazywane wyborcy niepełnosprawnemu, przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) gminy, w której jest on wpisany do rejestru wyborców.

Informacje przekazywane są na wniosek wyborcy. We wniosku wyborca podaje nazwisko, imię (imiona) oraz adres stałego zamieszkania.

Informacje wójt (burmistrz, prezydent miasta) przekazuje telefonicznie lub w drukowanych materiałach informacyjnych, w tym w formie elektronicznej. Informacje o wyborach wójt (burmistrz, prezydent miasta) zamieszcza także w Biuletynie Informacji Publicznej. Są one też podawane do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty w danej gminie.

Głosowanie w wybranym lokalu wyborczym

Każdy  wyborca,  w  tym  wyborca  niepełnosprawny,  może  głosować  osobiście  w  lokalu wyborczym w obwodzie głosowania właściwym dla jego miejsca zamieszkania. Może także głosować w wybranym przez siebie lokalu wyborczym, w tym także w lokalu dostosowanym do potrzeb osób niepełnosprawnych. W tym celu powinien on złożyć wniosek o dopisanie do spisu wyborców w wybranym przez siebie obwodzie głosowania. Wniosek  składa  się  w  urzędzie  gminy,  właściwym  dla  wybranego  obwodu  głosowania najpóźniej w dniu 23 czerwca 2020 r. Wniosek  dotyczy  również  ewentualnego  ponownego  głosowania.  W  przypadku przeprowadzania ponownego głosowania wyborca, który nie złożył wniosku o dopisanie do spisu wyborców w wybranym przez siebie obwodzie głosowania właściwym ze względu na miejsce stałego zamieszkania przed pierwszym głosowaniem, może po dniu pierwszego głosowania  zgłosić  taki  wniosek  dotyczący  ponownego  głosowania,  najpóźniej w dniu 7 lipca 2020 r. Po  złożeniu  powyższego  wniosku  wyborca  zostanie  skreślony  ze spisu  wyborców w obwodzie właściwym dla miejsca stałego zamieszkania.Informacja  o  lokalach  obwodowych  komisji  wyborczych  dostosowanych  do  potrzeb osób   niepełnosprawnych dostępna  jest  w  Biuletynie  Informacji  Publicznej  gminy oraz w obwieszczeniu  wójta  (burmistrza,   prezydenta   miasta)   o   numerach   i   granicach obwodów głosowania, najpóźniej w dniu 12 czerwca 2020 r.

Głosowanie w lokalu wyborczym przy użyciu nakładki sporządzonej w alfabecie Braille'a

W lokalu wyborczym wyborca niepełnosprawny może także głosować przy użyciu nakładki na kartę do głosowania sporządzonej w alfabecie Braille'a. W dniu wyborów obwodowa komisja wyborcza wraz z kartą do głosowania wyda wyborcy niepełnosprawnemu, na jego prośbę, nakładkę na tę kartę. Po oddaniu głosu wyborca obowiązany jest zwrócić komisji obwodowej nakładkę na kartę.

Pomoc innej osoby w trakcie głosowania

Wyborcy niepełnosprawnemu, na jego prośbę, może pomagać w głosowaniu w lokalu wyborczym inna osoba, w tym także niepełnoletnia. Pomoc ta może mieć tylko techniczny charakter; nie może ona polegać na sugerowaniu wyborcy sposobu głosowania lub na głosowaniu w zastępstwie tego wyborcy. Dopuszczalne jest, aby na życzenie wyborcy niepełnosprawnego w pomieszczeniu za zasłoną przebywała osoba udzielająca pomocy. Osobą tą nie może być członek komisji, mąż zaufania, ani obserwator społeczny. Natomiast komisja jest obowiązana, na prośbę wyborcy niepełnosprawnego, do przekazania ustnie treści obwieszczeń wyborczych w zakresie informacji o komitetach wyborczych biorących udział w wyborach oraz zarejestrowanych kandydatach.

Głosowanie przez pełnomocnika

Głosować przez pełnomocnika mogą wyborcy posiadający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2020 r., poz. 426, ze zm.) w tym także wyborcy posiadający orzeczenie o:

1. całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2, i niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy z 17 grudnia 1998 r. о emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1270, ze zm.);
2. niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy wymienionej w pkt 1;
3. całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy wymienionej w pkt 1;
4. o zaliczeniu do I grupy inwalidów;
5. o zaliczeniu do II grupy inwalidów;
6. о stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny.

Ponadto głosować przez pełnomocnika mogą wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat.

Pełnomocnikiem może być osoba wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie, co udzielający pełnomocnictwa do głosowania lub posiadająca zaświadczenie o prawie do głosowania.

Pełnomocnictwa udziela się przed wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) lub przed innym pracownikiem urzędu gminy upoważnionym przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) do sporządzania aktów pełnomocnictwa do głosowania.

W celu sporządzenia aktu pełnomocnictwa wyborca składa wniosek do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) gminy, w której jest wpisany do rejestru wyborców. Wniosek należy złożyć najpóźniej do 19 czerwca 2020 r.

Pełnomocnictwo do głosowania - wniosek

Akt pełnomocnictwa sporządzony przed pierwszym głosowaniem dotyczy również ponownego głosowania, jeżeli będzie ono przeprowadzane. Natomiast wyborca, który nie złożył wniosku o sporządzenie aktu pełnomocnictwa przed pierwszym głosowaniem, może po dniu pierwszego głosowania złożyć wniosek o sporządzenie aktu pełnomocnictwa, najpóźniej do 3 lipca 2020 r.

Więcej informacji na temat uprawnień wyborców niepełnosprawnych znajduje się tutaj