Rodzinne zwiedzanie miast UMP. Inspirujący wielokulturowy Lublin

Kaplica Trójce Świętej

Choć technicznie także stanowi ona część lubelskiego zamku, tak naprawdę trzeba traktować ją jako osobną atrakcję. Co więcej, Kaplica Trójcy Świętej zasługuje na znacznie więcej uwagi niż osobny akapit w naszym przewodniku. Freski, które odkryto na jej ścianach, a następnie poddano pieczołowitej renowacji, okrzyknięto największym skarbem sztuki bizantyjskiej w tej części Europy. To naprawdę przepiękne polichromie, które doceni każde, nawet niewprawne oko. Bogato zdobione gotyckie wnętrze kaplicy podziwia się krótko – do piętnastu minut – ponieważ dłuższe przebywanie sporej grupy ludzi mogłoby zaburzyć mikroklimat kaplicy i wpłynąć na stan fresków. A są to bezspornie freski bezcenne. Czy zdają sobie Państwo sprawę, że są wśród nich są „graffiti” – wydrapane na ścianie kaplicy podpisy sygnatariuszy Unii Lubelskiej? Dzieciom może spodobać się, że w dawnych czasach również mazano po ścianach, nawet w królewskim kościele. Polecamy korzystać na terenie kaplicy z audio przewodników – są przystępne również dla dzieci. Uwaga – na zwiedzanie obowiązują zapisy.

Podziemna Trasa Turystyczna

Lublin jest dumny ze swojej podziemnej trasy dla turystów. W końcu jest inna niż wszystkie – długa, kręta, ciekawie zaaranżowana. Chętnych do schowania się w chłodnych piwnicach pod rynkiem, które niegdyś należały do bogatych mieszczan i wschodnich kupców, jest wielu, dlatego tutaj również radzimy zawczasu zapisać się na zwiedzanie za pośrednictwem Internetu. Wejście do podziemnej trasy turystycznej znajduje się na samym rynku pod słynnym Trybunałem Koronnym.

Przebojowe Stare Miasto

Brzmi jak coś oczywistego, dlatego podpowiemy, gdzie zajrzeć spacerując. Ruszamy od strony Zamku. Proszę wstąpić na coś do picia do jednej z kafejek, restauracji lub browarów po lewej stronie od bramy Grodzkiej, idąc w stronę bramy Krakowskiej. W gratisie do napoju czy obiadu, można otrzymać fantastyczny widok na Zamek i podzamcze! Idąc dalej wzrokiem wypatrujcie Kociej Kamienicy, nie sposób jej przegapić. Nie przegapcie Państwo antycznej apteki na Grodzkiej 5A (jest to mini-muzeum farmacji). Następny w kolejce do podziwiania jest Rynek i Trybunał Koronny – miejsce ciekawe i wyjątkowe dla naszej historii. W pierzei na jego tyłach mamy uroczy rząd kamienic, które wyjątkowo ładnie wychodzą na zdjęciach. Stąd ulicą Złotą można przemknąć się w stronę klasztoru oo. Dominikanów, którzy po pierwsze oferują bardzo interesujący skarbiec do zwiedzania, po drugie, dla dzieci mają niesamowity QUEST, który oznacza rozwiązywanie zagadek, tropienie znaków i symboli na terenie dominikańskich zabudowań i samego kościoła, po to by na finale otrzymać od zakonnika mini nagrodę. Od Dominikanów proponujemy przechadzkę na jeden z dwóch punktów widokowych: Plac po farze (i spacer schodkami w dół – Lublin przypomina tu włoskie Cinque Terre), alternatywnie zapraszamy na urokliwy Taras Jerzego Giedroycia.

Plac Litewski i sklep „Delfina”

Kolejny must-see do zaliczenia, jeśli jest się w Lublinie po raz pierwszy, szczególnie z dziećmi. Znajduje się tu nie tylko kilka słynnych obiektów architektury i pomnik, ale także przyjemna fontanna i dwa duże place zabaw. Z boku na Placu skrywa się „okno do podróży w czasie” czyli brama, przez którą widać live stream z… ulic Wilna. Można pomachać tamtejszym przechodniom. Wkrótce w przylegającym do placu pałacu ma powstać ciekawe muzeum, tymczasem dajemy znać, że warto po prostu przespacerować się dalej w stronę Parku Saskiego i odwiedzić bardzo staroświecki, sklep firmowy fabryki słodyczy „Solidarność”, który na szyldzie ma napis „Delfina. Czekoladowy raj”. Dziś „Solidarność” to część koncernu Colian, ale nadal jest to polska firma, nadal oferująca nałęczowskie śliwki w czekoladzie i inne kultowe słodycze z niegdysiejszej PRL-owskiej wytwórni. Najlepiej zakupić tu bombonierkę w dawnym stylu lub trochę cukierków na wagę.

Muzeum Wsi Lubelskiej

Przechodzimy do nieco bardziej slow atrakcji, choć nie mniej ważnych i nie mniej spektakularnej. Nieco dalej od centrum Lublina, na malowniczych zboczach doliny rzeki Czechówki, mieści się jeden z najpiękniejszych polskich skansenów – i nie ma w tym określeniu krzty przesady. Co wyróżnia go na tle innych podobnych miejsc? Staranne zagospodarowanie obejść, łącznie z obsianymi warzywnikami, ogródkami kwiatowymi - to po pierwsze. Po drugie – lubelski skansen żyje. Są tu kozy, konie, krowy, kury, i inne zwierzęta, niekiedy wypasane poza ogrodzeniami, tak, że można oglądać je z całkiem bliska. Regularnie na terenie muzeum są organizowane prace polowe i odgrywane są sezonowe rytuały wiejskie, takie jak np. dożynki czy kiszenie kapusty. Ponadto, skansen lubelski posiada małe lubelskie miasteczko, z odtworzonym rynkiem, przeniesioną cerkiewką i zabytkowym drewnianym kościółkiem. Jest to ogromny teren spacerowy, na którego przejście radzimy zarezerwować minimum 2,5 godziny. Warto sprawdzić przed wizytą, czy działa lokalna muzealna karczma. Jeśli nie – przydadzą się kanapki i picie na czas zwiedzania.

Park Ludowy

Dawniej bagna i zaniedbane asfaltowe alejki. Dziś – duma Lublina i ulubione miejsce rodzin z dziećmi. Mieści się tu kilka różnorodnych, naturalnych placów zabaw pośród zieleni, spełniających najbardziej wyśrubowane standardy. Sensoryczne ścieżki i przewalone pnie dla dzieci. Miejsca do jazdy na rolkach i pump tracki dla rowerzystów terenowych. Do tego plenerowe instrumenty muzyczne (perkusyjne), fontanna, ścieżka dydaktyczna na temat ryb rzeki Bystrzycy, nowoczesne toalety i zaplecze gastro. Czego trzeba więcej, by spędzić miły dzień wśród zieleni z dziećmi? Park Ludowy naprawdę jest rajem dla rodzin.

Rezerwat Dzikich Dzieci

Otwarte z inicjatywy mieszkańców miejsce aktywności dla dzieci, które okrzyknięto „najfajniejszym placem zabaw w Polsce”. Rezerwat Dzikich Dzieci to pierwsza placówka typu „adventure playground” finansowana z budżetu obywatelskiego. Dzięki staraniom społeczników, a także wsparciu miasta, powstał na dotąd zaniedbanym terenie kącik, który w wakacje zapewnia maluchom i nastolatkom jakościową zabawę. Co można tu robić? Nietypowo – budować, majstrować, sadzić rośliny w warzywniku, brudzić się w kuchni błotnej i grać na instrumentach ze starych garnków. Rezerwat Dzikich Dzieci to miejsce, gdzie również rodzice mogą się czegoś nauczyć, a mianowicie – jak ufać dzieciom i dawać im wolność. Na teren „rezerwatu ścisłego” wstęp mają tylko starszaki. Jedynymi dorosłymi są opiekunowie/edukatorzy, którzy czuwają nad bezpieczeństwem. A co dzieje się za bramami rezerwatu? Z daleka widać tylko domki z palet i przypominające „Chłopców z Placu Broni” bazy.

Kajakiem przez Lublin

Mało kto kojarzy Lublin z kajakowymi spływami, a przecież rzeka Bystrzyca i Zalew Zemborzycki to nieodłączne elementy wypoczynku lublinian! Kto ma ochotę na posmakowanie Lublina z innej perspektywy, może spróbować tej przygody. Na Zalewie pływa się jak po jeziorze. Za stopniem wodnym zaczyna się spływ Bystrzycą. Warto zaangażować w niego przewodnika lub asystenta z firmy turystycznej, gdyż trasa do centrum Lublina wymaga przenioski i pewnej wprawy na tzw. Bystrzach. Kto jednak się odważy, ten przeżyje niezapomnianą przygodę, zobaczy, jak wypoczywają nad rzeką lublinianie, spotka czaple i kaczki, zobaczy dwa stadiony… Można zrobić też przystanek na trasie w sercu Parku Ludowego i pójść np. na lody.

Centrum Spotkania Kultur

Placówka kultury na najwyższym poziomie. To tu z całej Polskie miłośnicy tańca zjeżdżaliby oglądać Pinę Bausch. To tu odbywają się regularnie wystawy, koncerty, przedstawienia i inne multidyscyplinarne wydarzenia, dla wielbicieli kultury i sztuki współczesnej. Dla rodzin Centrum Spotkania Kultur oferuje przyjemne plenerowe kino (latem), ogród naturalistyczny na dachu z wspaniałą miejską pasieką, do tego „skywalk” – spacer po szklanym chodniku na najwyższych kondygnacjach, a także najlepszy sklepik z pamiątkami w mieście. Będąc tu warto zainteresować się historią lalek z dawnego lubelskiego Teatru Andersena, które dziś zdobią surowe wnętrza niesamowitego gmachu CSK.

Muzeum Cebularza

Drożdżowy placek z farszem z cebuli, oleju i maku, to lubelski klasyk pamiętający czasy międzywojnia i tradycje żydowskie. Jego smak przetrwał do dziś, a sława dotarła w najdalsze zakątki Lubelszczyzny. Nie dziwi więc, że słynny cebularz doczekał się swojego muzeum. Zlokalizowane w XVII-wiecznej kamienicy na terenie dawnej dzielnicy żydowskiej, w pobliżu ruin jatek, Muzeum Cebularza przybliża legendę o powstaniu tego smakołyku. Można tu samodzielnie spróbować swych sił jako piekarz i poznać sekret przepisu na tę lokalną przekąskę.

Trolejbusy

Lublin jest jednym z trzech ostatnich miast w Polsce, które kontynuują tradycję publicznej komunikacji trolejbusowej. Mieszkańcy stolicy już dawno zapomnieli czym taki transport jest, ale nie lublinianie – tu nowoczesne trolejbusy dalej przemieszczają się przez miasto podpięte do trakcji. Dzieci niekiedy nazywają je „transformersami” ponieważ tzw. odbierak prądu może zostać schowany i wtedy trolejbus „transformuje się” w całkiem zwyczajny autobus, a fachowo – w duobus. W każdym razie – przejażdżka takim środkiem transportu przy odpowiednim nastawieniu podróżnych, może urosnąć do rangi atrakcji.

Żydowskie dziedzictwo

Nie ma Lublina bez Żydów. Kto ma ochotę zgłębić tradycje związane z żydowską kulturą, temu polecamy szlak lubelskich kuczek oraz oczywiście elitarną szkołę rabinacką Jeszywa Chachmej (dziś hotel), która w 1930 roku była największą uczelnią talmudyczną na świecie. Uwagę turystów zwracają też murale w jidysz, czy poświęcone poetom pochodzenia żydowskiego, rozsiane tu i tam. O żydowskiej spuściźnie przypominają zwłaszcza okolice ulicy Noworybnej i Lubartowskiej, a także teren podzamcza. Warto przemierzając Lublin śladami żydów, przy okazji skosztować tradycyjnego cebularza i zajrzeć na jedną z wystaw poświęconych lubelskim żydom, na przykład w ośrodku Brama Grodzka - Teatr NN. To niepozorne miejsce ma wyjątkową symbolikę – przed wojną oddzielało chrześcijańską część miasta od żydowskiej, nieistniejącej. W przedwojennym Lublinie żydzi stanowili 1/3 mieszkańców.

Rakieta na LSM

Na koniec naszego oprowadzania zapraszamy na komunistyczne osiedle LSM, na którym zachował się relikt PRL: plac zabaw ze zjeżdżalnią – rakietą. Dzisiejsze dzieci z pewnością nie mają wielu okazji, by przekonać się jak spędzali wolny czas po szkole ich rodzice czy dziadkowie. Dawnych placów zabaw już nie ma. [JW1] Większość urządzeń do zabawy z PRL przepadła w mroku historii, zutylizowana, zezłomowana, zniszczona. Ale nie lubelska rakieta – która, jak głosi legenda, prawdopodobnie stanęła tu by uczcić pierwszy pobyt człowieka w kosmosie. Swoje funkcje rozrywkowe nietuzinkowa konstrukcja spełnia doskonale do dziś.

Lublin jest znany też jako miasto studentów. Liczne uczelnie wyższe sprawiają, że w sezonie akademickim średnia wieku mieszkańców znacznie się obniża. A to oznacza także imprezy muzyczne, bezpłatne lub nisko kosztowe inicjatywy kulturalne, ciekawe festiwale. Przykładem są np. inicjatywy organizowane na terenie lubelskiego browaru Perła, jak lato filmów czy festiwal ogrodniczy. Jedno jest pewne – w Lublinie nie sposób się nudzić.

Foto: Pola Madej-Lubera, Turystyczny Lublin